https://anibel.net
https://m.vk.com/kinakipa / https://t.me/kinakipaby
https://www.kykymba.com
Вывучэньне
Падручнік для расейскамоўных (афiцыйны правапiс)
Белорусский язык для стран СНГ
Артаэпія (афiц.)
Беларуская мова (Янкоўскі)
Карысны для праверкі значэньня, правапiсу й дакладнасьці ўжываньня, але за часам крыху ня поўны (афiц.)
Тлумачальны слоўнік беларускае мовы ў пяці тамох (пад рэдакцыяй Крапівы)
Слоўнік безэквівалентнае лексыкі (афiц.)
Самабытнае слова (Шкраба)
Беларуская мова для лянівых
https://www.instagram.com/lohkaja_mova/
Артаграфія клясычнага правапiсу
Беларускі клясычны правапіс. Сучасная нармалізацыя
Гістарычны падручнік у выданьнях на лацінцы (да сучаснае зьмены w на v) i кірыліцы
Biełaruskaja hramatyka (Taraškiewič) / Беларуская граматыка, (Тарашкевіч)
Дапаможнікі, даступныя як кнігі й як падкасты на soundcloud
Жывая мова (Бушлякоў)
Па-беларуску зь Вінцуком Вячоркам, таксама даступна як плэй-ліст на youtube
Яшчэ дапаможнікі
З трасянкі на мову (Пацюпа), сэрыя пастоў
Моўны мануал (Саўка)
Не сьмяшыце мае прыназоўнікі, другая частка Па-беларуску
youtube плэй-лісты Мова пра мову й Мова са Свабодай (апошняе таксама канал у telegram)
Праверка правапісу (афiцыйнага й клясычнага) і канвэртар альфабэтаў
http://dobrapis.belsat.eu
Калі нешта недаступнае праз блякаваньне на тэрыторыі Беларусі — адпраўляйце спасылку ў захаванае ў telegram, альбо карыстайцеся бясплатнымі vpn
Абарона моўных правоў
https://m.vk.com/umovymovy
Усталёўвайце беларускую мову ў прыладах і праграмах, пашырайце яе ўжываньне й пераходзьце
Вітаем!
Prasili ža biaz etna-sialianstva. I sa śmiešnymi maliunkami. Razumieješ, kali bilearuskaja mova źviazana z vobrazam brudnych sialianskich dzievak, to nichto jaje vyvučać nie budzie.
http://slounik.org
Беларуская, польская і расейская. Зручны, кнопкі для літар ў і. Але шмат сьмецьця ў выніках.
https://www.skarnik.by
Беларуская, расейская і асобны тлумачальны. Нязручны, няма кнопак з літарамі, але вынікі запыта строгія, бязь сьмецьця.
https://verbum.by/
Не ідэал, падобны да Skarnik'a, але ўсе слоўнікі разам. Ёсьць кнопкі зь літарамі, але без ў.
https://glosbe.com
Ангельская, беларуская, японская ды інш. Сучасны аўтаматычны слоўнік для усіх моваў. Зручны бо маем кнопкі зь літарамі і ў. Вынікі запыта нястрогія + google translate. Пакуль ня ведаю ці варта яго карыстаць.
Tamu što anhieĺskaja padmianiaje rasiejskuju pry spažyvańni zabaŭliaĺnaha kantentu abo navukovych krynic. Padrabiaźniej https://rokas.by/be/vucym-anhlijskuju/
>Razumieješ, kali bilearuskaja mova źviazana z vobrazam brudnych sialianskich dzievak, to nichto jaje vyvučać nie budzie.
впервые зайду сюда.
Простите, что пишу на русском, ибо клавиатура не позволяет ни белкириллицу, ни беллацинку (ни мягкой, ни твёрдой "Л" не имею)
я вот доведаться хотел по поводу близости белмовы и укрмовы, ибо субъективно ощущаются ну очень близко.
можно ли считать их наречиями одного условного языка западной Руси(пожалуйста, отриньте политический контекст)?
Ведь по собственному опыту поговорить получалось на белмове только с украинцами - носителями. Выходила полукоммуникация, где украинец понимал контекст моей речи и суть, но не дословно.
Я же понимаю украинский дословно.
Но не может ли быть такого, что моё понимание укрмовы связано с тем, что она имеет общие с русязом слова из церквослава?
Или это связано с тем, что детство моё проходило рядом с украиноязычной средой, что делает меня более подготовленным?
Или же тем, что я ещё изучаю параллельно польский, и мне проще с пониманием одинаковых, но произнесённых по-разному слов?
То есть, мне проста для восприятия укрмова объективно, или вы, носители белмовы, тоже понимаете украинцев проще, чем они вас?
> наречиями одного условного языка западной Руси
Или ВКЛ - конечно можно, оно даже так и есть. Правда, не забывай, что на формирование языков также повлияли в основном и народные говоры, которые отличались в этих регионах.
>То есть, мне проста для восприятия укрмова объективно, или вы, носители белмовы, тоже понимаете украинцев проще, чем они вас?
Украинскую легко понимаю, на слух и писменно.
Дзякуй!
Да оно то и не мудрено)
Тот же русяз в некоторых диалектах различается поболе мов(северные диалекты и среднерусские)
>Украинскую легко понимаю, на слух и писменно.
значит выходит, что беларускомовный человек объективно украиномовного понимает лучше, чем второй первого.
Забавно)
>северные диалекты
В них ранее было достаточно слов схожими с украинскими и белорусскими.
Из словаря Даля о северных наречиях
>можно ли считать их наречиями одного условного языка западной Руси(пожалуйста, отриньте политический контекст)?
Калі б палякі ў ВКЛРіЖ не адцяпалі Украіну і захавалася агульная літаратурная традыцыя на аснове руськай (старабеларускай-стараўкраінскай) мовы — так бы і было, я думаю. Была б агульная руськая мова, паўночныя дыялекты з аканнем, паўднёвыя з оканнем. Як у літаратурнай рускай.
>Или же тем, что я ещё изучаю параллельно польский, и мне проще с пониманием одинаковых, но произнесённых по-разному слов?
Безумоўна, гэта дапамагае.
>тоже понимаете украинцев проще, чем они вас?
Залезці ў галаву ўкраінцам, з якімі даводзілася гаварыць, не меў магчымасці. Па-мойму, прыкладна аднолькава ўкраінцы і беларусы разумеюць. Беларусам можа зусім крышачку прасцей, бо беларусы часцей чуюць украінскую, чым украінцы беларускую.
>бо беларусы часцей чуюць украінскую
Дзе гэта яны яе чуюць?
Беларусы больш цікавяцца украінай чымся украінцы беларуссю. Дый украінскія серыялы ці тэлевізійныя шоў глядзяць.
Заказваў хтось сабе кнігу Случчакоў "Мова 404" ?
чаму? Мне дык цікава што тамака будзе, але не люблю ўсе гэтыя заказы ў інтэрнеце. Люблю каб прыйшоў у кнігарю ды купіў сам.
Я слышу украинский как диалект беларусского с непривычными фонетическими отличиями. Думаю, украинцам беларусский должен даваться еще проще, т.к. фонемы в беларусском более выраженные. Твой украинец мог тебя не понять лишь из-за тупости.
Никакой явной близости к польскому или русскому ни у одного из языков нет, встречаются противоположные субъективные мнения. Еще можешь посмотреть полешукский язык - это смесь бел+укр+польского и, возможно, словацкого. https://svoja.org/literatura
>Цьм...форма будущего времени
Ну такое. Закос под модную нынче укромову по сути (щас бы так с ничего возвращать грамматику столетней давности, аха), где форма на ТИМУ и кличний вiдминок сохранились. Вот это "ць" и сразу после "м" коряво и жутко неудобно проговаривать, в отличие от укромовы, где идёт гл.+согл.+гл. и получается такой распевный мостик типа "дивитимемося". А возвращать клiчны склон, это уже более рационально звучит хотя как то странно что в беламове он не сохранился
Dziakuj. Ja taki čas baču navat u rasiejskaj, ale jany nie zmianiajuć kančatak slova bylo.
>Піліп быў хадзіў, а раптам памёр.
>Филип было ходил, а внезапно умёр.
>Я слышу украинский как диалект беларуского
точно так же. Отличия в фонетике слышал от региона к региону. Где-то побольше, где-то поменьше
>Твой украинец мог тебя не понять лишь из-за тупости.
ну не украинец, а украинцы.
И они меня понимали, только отмечали, что напрягаться приходится. И то, те кто билингвы и пользуются русязом и укрмовой 50/50.
Близость всё же есть, но с польским в лексике (тупо из-за того, люди перемещались и происходил взаимный обмен лексикой. Вор и тут и там - "злодей", дракон - "с/цмок", солдат - "жол/унер", а воротник - "ков/унер"), а с русским только "схема" (слитное возвратное "ся", опускание частицы "есть")
>(слитное возвратное "ся", опускание частицы "есть")
Taksama kančatki prymietnikaŭ
bielaja vs biała
>А возвращать клiчны склон, это уже более рационально звучит хотя как то странно что в беламове он не сохранился
Ён і захаваўся, проста ў школе яго не вывучаюць. У літаратуры і ў жывой гаворцы ён дагэтуль сустракаецца, хоць і не так часта, як ва ўкраінскай.
Двачую, сам ужываю клiчны склон.
https://www.google.com/amp/s/www.svaboda.org/amp/viacorka-klicny-sklon/25462885.html
>Закос
Iзноў гэты ўстаўляе свае 15. Ты б хаця па-беларуску сваё аўтарытэтнае меркаваньне пiсаў, знаёнца. Што гэта форма поўнасьцю жыве ў мове клясыкаў (лiтаратурнай) i народнай мове - врёёёти яскозал!
— Калі ісці, дык давай абодва пойдзем. Чаго ж сядзецьмем тут?
Шукаючы працы
апавяданне
Цішка Гартны
1918
Ўжо не ворагі, не магутныя, а вітацімуць рукі скутыя. Рукі цвёрдыя ды мазольныя, сэрца з крыўдаю паднявольнаю! Вочы з просьбамі, душы з ранамі ўсё пытацімуць свету ранняга
(Л. Геніюш)
Вы яго, панічок, частавацімеце? – шэптам спытала бабка
(Я. Колас)
Запейма – пець лёгка ўдваём!
(Я. Купала)
Многа нітак спрадзецца, вёснаў шмат разаўецца, – ўсё ж чакаціме дружка мілага дзеўкі вернае сэрца
(Л. Геніюш)
Трывацьме на зямлі каменны век,
Пакуль на сэрцы
Камень носіць чалавек
(Р. Барадулін)
Ёсць хлеб – ядзімо, а няма – глядзімо (Прык. і прым.)
Заўтра куцця – пад’ямо хаця (Гродз.).
Сядзьмо, паядаймо! (Казкі)
Вазьмі цябе такую за жонку, то рабіць ці рабіцьмеш, а век малоцьмеш не падсяваючы.
Станьмаце каля печы каравай сцярэгці (Вяс.)
Яшчэ цiкавае
Згарэлі б вы былі, начаткі! Парву нашчэнт вас, небажаткі!..
(Я. Колас)
Хто сее па пакрові, не будзе меў чаго даць карові (Прык. і прым.)
Буду плакала да ночанькі (Вяс.)
Jak ty mnie budzisz padsłuchuwaŭ, to ja tabie uszy abarwu! (Fed.)
Васэля вялікая было, і з Вільні многа сватоў было наехаўшы (Косцевічы Астр.)
>проста ў школе яго не вывучаюць
Усё так. Закос пад расейскую.
>Беларусы больш цікавяцца украінай чымся украінцы беларуссю.
Ну я б не сказаў. Знайдзi любы чат вывучэньня беларускай у цялеге цi дзе шчэ, там палова украiнцы/кi.
>Вот это "ць" и сразу после "м" коряво и жутко неудобно проговаривать
Твае праблемы, чужестранец
https://m.soundcloud.com/padkast_bellit
https://34mag.net/rubrics
Трохi розных дробязей для пасыўнае практыкi.
Tut Łarysa Hienijuš havoryć z tym samym akcentam što j Ivonka Survila. Huk O bolš doŭhi j vyrazny. Heta taksama charakterna žamojtam.
https://litradio.by/fanateka/1499-larysa-genyush.html
Trochi praktyki čytańnia łacinki
https://rokas.by/be/
>не будзе меý
Где то я такую грамматику уже слышал...
https://www.youtube.com/watch?v=b6Gdg9hhOas
айда богатырь с чердака на лошадь алые карандаши за деньги на базаре продавать
>пук...
>Вот это "ць" и сразу после "м" коряво и жутко неудобно проговаривать
Тьма, детьми.
Нармальна вымаўляць.
>>572309
Больш карэктна было б тады ўлічваць, колькі ўкраінцаў і колькі беларусаў вучаць беларускую і ўкраінскую адпаведна, і пасля пералічыць на мільён насельніцтва, і ўжо гэтыя лікі параўноўваць.
Ну суб'ектыўна я не сустракаў (сябе ня ўлiчваю) анiводнага беларуса, якi б вывучаў украiнскую. Мабыць тых, каму б падабалася, асаблiва ў выглядзе нейкага кантэнту, але ня больш за тое. А сэрыялы й шоў - гэтае лайно спажываюць аднолькава з усiх бакоў, калi толькi могуць зразумець. Прагляд забаўляльнае дуркi альбо шызы, асаблiва ў агучцы цi дзе толькi некалькi словаў па-ўкраiнску, нiяк ня сьведчыць пра зацiкаўленасьць i нейкае паглыбленьне, тым больш прапiдарашанасьць, асаблiва ў адсоткавым параўнаньнi з украiнцамi, гэта проста дупа (безнадзейна).
>А сэрыялы й шоў - гэтае лайно спажываюць аднолькава з усiх бакоў, калi толькi могуць зразумець
Ну ў нас неяк кіно па-ўкраінску ў кінатэатры круцілі («Мої думки тихі»).
Серыялы і іншы кантэнт па-ўкраінску праз Ютуб ці спадарожнік некаторыя беларусы глядзяць.
Адваротную сітуацыю мне ўявіць цяжка.
Таму беларусам прасцей разумець украінскую, чым украінцам беларускую.
>Ну суб'ектыўна я не сустракаў (сябе ня ўлiчваю) анiводнага беларуса, якi б вывучаў украiнскую.
А я сустракаў. Адна мая знаёмая так вывучыла, што ва Украіне яе ўважаюць за ўкраінку, парой бываюць трагікамічныя сітуацыі кшталту "а вось вы ведаеце, гэтыя бульбашы насамрэч сябе маскалямі лічаць... — Да ты шо... (дастае пашпарт) — О_о"
>А я сустракаў. Адна мая знаёмая так вывучыла, што ва Украіне яе ўважаюць за ўкраінку, парой бываюць трагікамічныя сітуацыі кшталту "а вось вы ведаеце, гэтыя бульбашы насамрэч сябе маскалямі лічаць... — Да ты шо... (дастае пашпарт) — О_о"
Баўна.
>а вось вы ведаеце, гэтыя бульбашы насамрэч сябе маскалямі лічаць...
Ну, i ня праўда, i ня надта далёка ад праўды, асаблiва цяпер, калi беларускамоўны гэта экзотыка, на жаль.
>Адваротную сітуацыю мне ўявіць цяжка.
Бо няма такога лiку кантэнту на беларускай, асаблiва беларускiх фiльмаў на беларускай.
> фонемы в беларусском более выраженные
Сий тезис да будет занесён в лингвистическую копилку /fl/!
Верагодна, ён меў на ўвазе адсутнасць ці вельмі слабую выражанасць рэдукцыі галосных у беларускай мове.
Гласные /ɑ ɔ u/ в начальной фазе после мягких согласных получают дополнительный і-подобный сегмент, а перед мягкими согласными — в конечной фазе. При этом как правило сохраняется длина основной фазы, и соответственно возрастает длина звучания всей гласной. Спутывания безударных / ɪ / и / ɛ / — один из самых характерных черт украинского вокализма. Некоторые слова могут произноситься совершенно одинаково: мине— мене [mɛˈnɛ], наведу— на виду [nɑwɪˈdu]. В украинском вокализме свойственна регрессивная дистантно-гармоничная ассимиляция гласных, в которой гласные в некоторой степени уподобляются гласным следующего состава за рядом, подъемом и огублением.
https://ru.wikipedia.org/wiki/Украинская_фонетика#Редукция_гласных
о/э в белорусском всегда под ударением и никогда не редуцируются, дебил
> рэдукцыі галосных у беларускай мове.
Зависит от диалекта. В прошлом треде вкидывали сканы из диалектологического атласа, так там целая карта была посвящена вариантам редукции этимологического "о" в разных диалектах.
Я меў на ўвазе літаратурную беларускую, іншую беларускую ўкраінцам пачуць яшчэ складаней.
У паўночна-ўсходніх дыялектах рэдукцыя сустракаецца, так.
https://res.cloudinary.com/philology/image/upload/dabm/12.jpg
https://res.cloudinary.com/philology/image/upload/dabm/13.jpg
> сканы из диалектологического атласа
https://philology.by/dabm
Карысна было б у шапку дадаць.
Плюс остальные гласные не редуцируются. То есть а и остальные никогда не низводятся до неясной гласной (ə)
>в разных диалектах
Охуенно. Может русский тоже стоит описывать через все диалекты вместо среднего, лол
> То есть а и остальные никогда не низводятся до неясной гласной (ə)
Очень многие белорусы редуцируют, особенно те, кто с восточной части страны. Даже если они пытаются говорить на нормативной мове, у них все равно этот акцент вылезает.
>>572521
Зависит от контекста. В данном контексте это было уместно, т.к. анон сказал про "слабую выражанасць рэдукцыі галосных у беларускай мове", не уточняя, имеется ли в виду исключительно нормативная мова, которую учат, чтоб работать на ТВ или радио.
>Очень многие белорусы редуцируют
>исключительно нормативная мова, которую учат, чтоб работать на ТВ или радио
Як ты да гэтага прыйшоў? Па картах вышэй рэдукаваць "ад прыроды" павінна абсалютная меншасць беларусаў, прычым з тых рэгіёнаў, якія найбольш русіфікаваліся.
Не чуў, каб носьбіты рэдукавалі галосныя да швы.
>исключительно нормативная мова, которую учат, чтоб работать на ТВ или радио
Лжива каждая буква методички русского мира. Мои один раз "пра-" предки (род. в конце 19-начале 20 века), которых я успел застать (услышать в детстве) говорили на нормативном языке, так же и их дети. Никакого влияния школы (никто из них не ходил, все с детства работали) и тем более медиа в то время не могло быть таким сильным, формирующим родной язык фактором и не было, + медиа здесь на Понеманьи было польским до 40х (моим "пра-" уже было около 40 лет), несколько лет (как раз детство бабушки) немецким а после сразу русским (здесь не было непродолжительного периода национального возраждения 20х как на востоке до репрессий и обратной русификации 30х годов).
1. Сидит в волгограде и рассказывает белорусам, как на самом деле устроен белорусский язык. Пиздабол.
2. Не знает белорусского; пишет свои высеры по-русски с видом эксперта.
3. В русском тексте использует пренебрежительные замены и сокращения: самоназвание "мова" вместо "язык" – что является принятым в русистике именованием в описании арго и прочих диалектов; "белмова", "бел(ъ)яз", и т. п.
4. Заявления о познании белорусского и изучении сопровождаются нарочным пренебрежительным каверканием белорусских слов и орфографии: использованием русских "и" и замены краткой у – "ý" с акутом, при том что на каждом ведре уже есть белорусская раскладка (конечно маскаль считает себя выше того, чтобы устанавливать краскладку для "диалекта").
5. Предлагаю отвечать на дальнейшие высеры субъекта цитированием вышеупомянутых высеров и сопровождением цитаты боевой картинкой тульского пряника.
Кстати это знание 1,5 слова белорусского, которое пытаются выдать за знанием языка, а ещё и за язык, тоже что-то с чем-то.
Вячоркi граматныя спадары. Ты зважаеш на тых хто ведае мову празь некалькi гадзiн на год у школе цi ўвогуле ня ведае й кпiць з ад дзяцiнства беларускамоўных. Вага далёка ад боку апошнiх.
>ня ведае й кпiць з ад дзяцiнства беларускамоўных
Напрыклад адсуль >>571908 →
>Лукашанец (дырэктар Інстытута мовазнаўства, для неафітаў) такі меў рацыю, калі ў 2006 прапанаваў забараніць к д'яблу вячоркаў высер
> абсалютная меншасць беларусаў
Ну вот уже торг начался. Напомню, что изначально тезис звучал как "остальные никогда не низводятся до неясной гласной", а теперь уже ты согласен, что часть населения таки низводит, пусть и меньшая часть (с чем я спорить и не собираюсь).
> Не чуў, каб носьбіты
А ты давно вообще носителей слышал?
>>572546
> говорили на нормативном языке
Скорее на местном диалекте, который оказался одним из тех, на какие ориентировался литературный язык. Ведь если школа никак не влияла, значит просто на таком диалекте говорили в том регионе.
>>572548
> рассказывает белорусам
Топкек, я напоминаю вам же, что мне в этих тредах вы же и рассказывали.
> пренебрежительные замены и сокращения
Пренебрежительность ты сам додумал - сам обиделся.
> на каждом ведре
У меня на домашнем компе стоит чешская раскладка, которая позволяет мне писать на большинстве латинописьменных славянских языков. Но на рабочем не стоит, а я именно с работы писал.
> Предлагаю отвечать на дальнейшие высеры
Ну если по существу возразить нечего, то вперёд, вайпайте собственный тред.
>Ну вот уже торг начался. Напомню, что изначально тезис звучал как "остальные никогда не низводятся до неясной гласной", а теперь уже ты согласен, что часть населения таки низводит, пусть и меньшая часть (с чем я спорить и не собираюсь).
>А ты давно вообще носителей слышал?
>Скорее на местном диалекте, который оказался одним из тех, на какие ориентировался литературный язык. Ведь если школа никак не влияла, значит просто на таком диалекте говорили в том регионе.
>Топкек, я напоминаю вам же, что мне в этих тредах вы же и рассказывали.
>Пренебрежительность ты сам додумал - сам обиделся.
>У меня на домашнем компе стоит чешская раскладка, которая позволяет мне писать на большинстве латинописьменных славянских языков. Но на рабочем не стоит, а я именно с работы писал.
>Ну если по существу возразить нечего, то вперёд, вайпайте собственный тред.
>...
>дырэктар Інстытута мовазнаўства, для неафітаў
>В 2006 А. Лукашанец предложил вообще запретить тарашкевицу в Беларуси. Между тем, сказал он, «к трасянке нужно относиться как к естественному явлению
>В 2003 А. Лукашанец подписал «Экспертное заключение о соответствии журнала „Шахматы“ (№ 1, 2003) нормам белорусского литературного языка», где обратил внимание на ошибки в данном журнале, в том числе малозначительные и несуществующие. Это заключение стало для суда одним из оснований, чтобы не восстанавливать редактора белорусского журнала «Шахматы» в должности. В дальнейшем (2004—2008) назван журнал, задуманный изначально как единственное в мире белорусскоязычное шахматное издание, выходил преимущественно на русском языке. Заключение А. Лукашанца было подвергнуто критике в прессе, а писатель Василий Жукович назвал его «тупым».
I да таго ж тарашкевiцу ўскосна забаранiлi каля 10 год таму, калi прынялi закон аб артаграфii й пунктуацыi, лол.
Разуй вочкі.
> Напомню, что изначально тезис звучал как "остальные никогда не низводятся до неясной гласной"
Першапачаткова тэзіс гучаў "у літаратурнай беларускай (украінцы наўрад ці пачуюць дыялекты бабуляў з паўночнага ўсходу) рэдукцыя галосных адсутнічае або выражана слаба".
>>572482
>адсутнасць ці вельмі слабую выражанасць рэдукцыі галосных у беларускай мове.
>а теперь уже ты согласен, что часть населения таки низводит, пусть и меньшая часть (с чем я спорить и не собираюсь).
Ты не круціся, а раскажы, на падставе чаго лічыш, што
>Очень многие белорусы редуцируют
, а не рэдукуюць толькі дыктары:
>исключительно нормативная мова, которую учат, чтоб работать на ТВ или радио
>А ты давно вообще носителей слышал?
Сёння зранку.
(спасылка выглядае ебанутай, таму цi будзе працоўнай ня ведаю)
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/25386/1/%25D0%259D%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25BC%25D0%25B0%25D1%2582%25D1%258B%25D1%259E%25D0%25BD%25D1%258B%2520%25D0%25BF%25D0%25BB%25D1%258E%25D1%2580%25D0%25B0%25D0%25BB%25D1%2596%25D0%25B7%25D0%25BC-%25D0%259A%25D0%25BB%25D1%2596%25D0%25BC%25D0%25B0%25D1%259E.pdf&ved=2ahUKEwjkzLagreLyAhVS_7sIHeigAJUQFnoECCIQAQ&usg=AOvVaw21b7n7swZeydh-RSq-1XoQ
Metaj było zabaranić niezaležnyja vydańni nakštałt Naša Niva, Svaboda.
Я тое ж самае пра прыхільнікаў Вячоркі магу сказаць. У мяне ёсць знаёмая жанчына, якая нават у школе беларускую не вучыла, бо яе бацькі адмазалі ад "непатрэбнага прадмета" (да перабудовы гэта было вельмі проста), сёння яна кеўкае (піша і гаворыць "на лацінКЕ, наркамаўКЕ"), трасяніць, але піша такі зь мяккімі знакамі (якія не вымаўляе ў большасці выпадкаў, лол). Прычым яе папраўляеш, а яна пачынае: "ай, у цябе саўковая сапсаваная мова са школы, што ты мне гэтыя саўковыя падручнікі суеш, я гляджу Вячорку, я лепш ведаю". Клініка.
Менш выражаных пацыентаў таксама нямала. Учора толькі перайшлі з рускай на трасянку, але ўжо эксперты, бо "Вячорка так сказаў, што мне твой Янкоўскі, ён савок". Тлумачыш неафіту што-небудзь, а ён такі "ну эта жэ рэзультат русіфікацыі". Тыкаеш яму ў Коласа з Купалам, а ён "ну яны пры наркоме жылі, нарком ім мову папорціў". Фэйспалм.
>>572595
Мне не падабаюцца не столькі прапановы Вячоркі, колькі тое, што ў выніку ягоныя фанаты з дапамогай аргумента "а ў ссср беларускую штучна русіфікавалі" абгрунтоўваюць любую лухту, а слоўнікі і працы адэкватных мовазнаўцаў для іх не аргумент, "эта жэ русіфікатары".
Цётка з першага абзаца мае ідэю-фікс, пачэрпнутую з падкастаў Вячоркі, маўляў, у беларускай мове нельга адказаць "калі ласка" на падзяку. А кеўкаць пры гэтым можна.
Не падабаецца імкненне зрабіць "абы не як у маскалёў". Насраць, як там у маскалёў. Беларуская мова самастойная, не трэба ўвогуле адштурхоўвацца ад нейкай іншай, чытайце лепш класікаў. Канешне, калі неафіт толькі пачаў размаўляць па-беларуску і мову ведае дрэнна, у яго ёсць падсвядомае імкненне пазамяняць у беларускай мове словы, агульныя з рускай ці падобныя да рускіх, на непадобныя, гэта цалкам нармальна і даравальна. Недаравальна, што пад уздзеяннем у тым ліку Вячоркі многія неафіты адкідваюць нармальныя тлумачэнні, што насамрэч гэта нармальнае беларускае слова і ваяваць з ім не варта, тым больш у іншых выпраўляць (а то бывае, што "цяпер", "курыць" і "купіць" выпраўляюць на "зараз", "паліць" і "набыць", лол).
Яшчэ ў мяне пытанні да адлюстравання запазычанняў шмат пытанняў. Лёндан, філязофія, філялёгія, клявіша і г.д. Дапусцім, як рэгіянальны варыянт (як тыя ж рэдукцыі ў бабак на мяжы з РФ) гэта прымальна. Але як норма... і ізноў-такі, калі пытаеш у адэптаў Вячоркі, якія прапагандуюць гэта як адзіны правільны варыянт, а чаму яны так лічаць, пачынаецца: "ррряяя, нарком папорціў". Адзін "эксперт" мне ўвогуле заявіў, што правільна "клявіша, клявіятура" і г.д., а не "клавіша, клавіатура", бо ў лацінскай мове ў слове clavis мяккае ль. Пасля прывядзення спасылкі, што "клавіс" такі праз цвёрдую л вымаўляецца (https://en.wiktionary.org/wiki/clavis#Latin ) пачалося стандартнае "гэта ўсё нарком". Во ўніверсальны аргумент!
Ну а цяпер уяві, як беларускамоўным з дзяцінства (таму ж Лукашанцу) адносіцца да ўсяго гэтага? Усё жыццё размаўляеш на (амаль) літаратурнай мове, а тут раптам прыбягае трасяншчык з кеўканнем і пачынае "ўсё няправільна, гэта нарком папсаваў, пачытай Вячорку/Саўку/Бушлякова/Станкевіча".
>піша такі зь мяккімі знакамі (якія не вымаўляе ў большасці выпадкаў, лол)
Mienavita ŭzyvańnie taraškievicy spryjaje zasvajeńniu assymilacyi zyčnych.
>Насраць, як там у маскалёў.
Ihnaravańnie rečaisnaści. Tabie nasrać, ale maskali nikydy nie padzienucca. Jany buduć pobač i psavać nam zyćcio. Ich media buduć spakušać biełarusaŭ havoryć na trasiancy.
>Mienavita ŭzyvańnie taraškievicy spryjaje zasvajeńniu assymilacyi zyčnych.
Быў бы рад, калі б яно было так.
>>572672
Так, нажаль, ужо папсавалі, і некаторыя беларусы пачынаюць "абы не як у маскалёў" замест "абы па-беларуску".
>Ich media buduć spakušać biełarusaŭ havoryć na trasiancy.
У першую чаргу на рускай жа.
У чым жа ігнараванне?
>Лёндан, філязофія, філялёгія, клявіша і г.д. Дапусцім, як рэгіянальны варыянт [...] гэта прымальна. Але як норма....
Валянтэр альбо валанцёр? Першы клясычны значна бліжэй да пранцузсага арыгіналу volontaire [vɔlɔtɛʀ].
Нейкае перацягваньне коўдры. Гэта заганы асобаў, i пэўна бальшыня сярод ненавiсьнiкаў тарашкевiцы гэта тыя хто ўвогуле ня ведае мовы й пагатоў бачучы мяккi знак яны кажуць што "это не белорусский", бо яны не знаёмыя нават з гучаньнем. Каб "дырэктару" цi табе ня кiдаўся ў вочы ўплыў Вячорак i ня толькi iх, я магу параiць толькi рабiць нешта дзеля пашырэньня мовы самiм, асаблiва "дырэктару", якi не прыдумаў нiчога лепшага за забарону паловы яе ўжываньня. Я табе таксама магу паказаць клясыкаў у якiх места а не горад i хмара мяккiх знакаў, а што да Янкоўскага - яго выдатную працу я раю ў шапцы зь мiнулага трэду, i галоўнае для мяне - што менавiта артаэпiя дзьвюх нормаў адная, але яе "чамусьцi" мала хто ведае.
Табе не падабаецца, што яна хаця ведае, што нельга адказваць "калi ласка" на ласкавасьць? Я ня бачу нэгатыўнай праявы яе стаўленьня. Шкада, што яна не бярэцца за падручнiк, але праз год пяць-дзесяць бадай навучыцца хаця б так. Я бачыў чалавека, якi пiсаў ь нават напрыканцы сказа, лол. Ну, я яго хацеў паправiць, патлумачыўшы, але ён не паслухаў. Калi браць шырш iснаваньне моўнае неадукаванасьцi, чыя гэта вiна? Вячорка нiкуды не "прыбягае", як нарком са сваёй новай мовай. Вось дарэчы зараз забаранiлi валантэрскую "мову нанова" й зьвязаныя курсы, хоць яны не вялiся на тарашкевiцы. А што гэтыя забаронцы зрабiлi спрыяльнага, лол?
>"абы не як у маскалёў" замест "абы па-беларуску".
Інакш навошта пачынаць размаўляць па-беларуску? Яны пераходзяць на нашу мову, каб умацаваць нацыянальную ідэнтычнасць. У сваем імкненьні азначыць розніцу яны абсалютна паслядоўны.
>пiсаў ь нават напрыканцы сказа
Naprykład? Nikoli nia čuŭ takoha praviła.
>Лёндан, філязофія, філялёгія, клявіша і г.д. Дапусцім, як рэгіянальны варыянт гэта прымальна. Але як норма...
Лол, гэта й была норма, да рэформы "як там у расейцаў". Яшчэ прыкметна, як наркамаўка бярэ ўсе запазычаньнi ад iншых моваў з расейскай. Тая ж самая практыка, што ў мовах калянiзаваных меншасьцяў рф цяпер.
>значна
Ну калі па гуках разабраць, то не значна. У "валанцёр" Л бліжэй да арыгінала, у "валянтэр" — ТЭ.
Ок, дапусцім. Чаму тады ты пішаш "пранцузскі"? "Французскі" бліжэй да арыгіналу.
>У "валанцёр" Л бліжэй да арыгінала
Не, ў арыгіналу мяккі ЛЬ. https://forvo.com/word/volontaire/#fr
Таму валянтэр бліжэй.
Двачую. Я ў рот ябаў падарожнiк i адуванчык замест трыпутнiка i дзьмухаўца.
>што яна хаця ведае, што нельга адказваць "калi ласка" на ласкавасьць
Мне не падабаецца, што яна трасяніць і іншых вучыць далёка не самым важным рэчам, а сама іншых не слухае па ідэалагічных прычынах.
А чаму нельга, дарэчы? Так, выраз у гэтым значэнні адносна нядаўна выкарыстоўваецца, але ў прыхільнікаў тарашкевіцы і куды навейшыя словы папулярныя.
>але праз год пяць-дзесяць бадай навучыцца хаця б так
Калі за 20 гадоў не навучылася — то і не навучыцца
>Калi браць шырш iснаваньне моўнае неадукаванасьцi, чыя гэта вiна?
У тым ліку менавіта Вячоркі, наслухаўшыся якога людзі не хочуць браць у рукі падручнікі, у тым ліку Янкоўскага, маўляў, там мова папсаваная.
>Вось дарэчы зараз забаранiлi валантэрскую "мову нанова" й зьвязаныя курсы, хоць яны не вялiся на тарашкевiцы
Гэта Лукашанец забараніў? Лукашанца за апошні год самога шманаюць, калі ты не ў курсе, сын ужо ў Летуву збег, жонка з МДЛУ звольнілася яшчэ ўвосень.
>А што гэтыя забаронцы зрабiлi спрыяльнага, лол?
З таго, чым карыстаюся часта — Корпус, этымалагічны і гістарычны слоўнік. Яшчэ арфаэпічны слоўнік.
А калі прыхільнікі тарашкевіцы мне хаця б арфаграфічны слоўнік пакажуць?
Каб умацаваць нацыянальную ідэнтычнасць, трэба размаўляць па-беларуску, а не па-"абы не як у маскалёў".
Во як, усё жыццё па-руску трындзелі, а цяпер будуць вучыць усіх, як правільна. Цьху.
>Усё жыццё размаўляеш на (амаль) літаратурнай мове, а тут раптам прыбягае трасяншчык
>Станкевіча
Станкевіч мо языкаваў ўсё жыццё?
>Каб умацаваць нацыянальную ідэнтычнасць, трэба размаўляць па-беларуску
Hety padychod užo nia spraŭdziŭsia. Ad narkamaŭki da resiejskaj movy adzin krok jaki balšynia zrabiła j ledź nie straciła identyčnaść.
Зьмянi ўжо гэтую плытку "абы каб". Я таксама магу прывесьцi суцэльнае "каб" - на ўсiх узроўнях мовы арыентаваньне нарматыву пад расейскую ў наркамаўцы. Усё жыцьцё быў дзьмухавец, а гэтыя пачалi менаваць адуванчыкам, "абы каб ня як у беларускай".
>1930
>Лол, гэта й была норма, да рэформы "як там у расейцаў".
Ты што, быццам я не ведаю.
Дык тады пішы і "бібліотэка, рэволюцыя, піонэр, пролетарый". Як пры большэвісцкай норме.
>Яшчэ прыкметна, як наркамаўка бярэ ўсе запазычаньнi ад iншых моваў з расейскай.
Адкрываем "Граматыку" Тарашкевіча:
Чyжазeмныя cлoвы, нядаўна ўвайшoўшыя ў бeлаpycкyю мoвy, аcаблiва-ж навyкoвыя тэpмiны, пepаважна пepадаюцца па магчымаcьцi, так, як y тэй мoвe cкyль яны ўзятыя: тэлэгpаф, тэлeгpама, кoлёквiyм, гeoгpафiя, гeoмэтpыя, тэpытopыя, yнiвэpcытэт, эвoлюцыя, элeмэнт, iнтэлiгeнцыя i г. д.
Сучасны правапіс акурат арыентуецца на абеларушчванне запазычанняў, у адрозненне ад правапісу Тарашкевіча.
Лухта наконт твайго працiпастаўленьня Янкоўскага й Вячоркi. Поўная лухта. Апошнi часта цытуе й раiць першага, i ня толькi яго, калi што.
Дапусцім. Тады і Н выкідвай.
>>572693
>ў рот ябаў
Узровень аргументацыі: адэпт тарашкевіцы.
Асабліва ўлічыўшы, што і трыпутнік, і дзьмухавец такі ёсць у ТСБМ.
>>572694
"Як хачу, так і пішу".
>Як пры большэвісцкай норме
Затлуста.
Ёсьць сучасная норма тарашкевiцы, у якой пагадзiлiся асымiляваць о. Наркамаўка таксама рэфармавалася ў дачыненьнi о.
>Асабліва ўлічыўшы, што і трыпутнік, і дзьмухавец такі ёсць у ТСБМ.
"Таксама" для асноўнага слова? Паглядзi, што на першым месцы ў адэптаў бальшавiскай камаўкi. Можаш узяць вiкiпэдыю цi iншыя, больш салiдныя выданьнi. Нават калi параўнаць наркамаўку з самой сабой год 20 таму, розьнiца ў выбары лексем будзе вiдавочнай.
Нарэсьце, што табе не спадабалася ў каноплях? Мо вы й тут падсмакталi з расейскай? /о
>Станкевіч мо языкаваў ўсё жыццё?
Менавіта што "языкаваў". І ўвогуле, язык Станкевіча настолькі апрычоны, што ну яго.
>>572700
>Ad narkamaŭki da resiejskaj movy adzin krok
Угу. А ад вячоркаўкі колькі крокаў?
>>572704
>Усё жыцьцё быў дзьмухавец, а гэтыя пачалi менаваць адуванчыкам, "абы каб ня як у беларускай".
Яшчэ раз, у беларускай мове ёсць абодва гэтыя словы. Можаш пераправерыць па ТСБМ і Корпусе. Або дакажы, што "адуванчык" не мае права на існаванне.
>"Як хачу, так і пішу".
Ну вось ён напiсаў Пранцыя, а табе абы даябацца. Вядома, чаму ён пажадаў i меў права так напiсаць. Ён яшчэ народнае "пранцы", назоў сыфiлiсу й iдыяматычны выраз.
Табе лухта, а я не раз такіх людзей сустракаў.
>>572710
>Ёсьць сучасная норма тарашкевiцы, у якой пагадзiлiся асымiляваць о.
Угу, "клясычны" правапіс, якому і 20 год няма.
У сапраўды класічным правапісе Тарашкевіча акурат
Чyжазeмныя cлoвы, нядаўна ўвайшoўшыя ў бeлаpycкyю мoвy, аcаблiва-ж навyкoвыя тэpмiны, пepаважна пepадаюцца па магчымаcьцi, так, як y тэй мoвe cкyль яны ўзятыя: тэлэгpаф, тэлeгpама, кoлёквiyм, гeoгpафiя, гeoмэтpыя, тэpытopыя, yнiвэpcытэт, эвoлюцыя, элeмэнт, iнтэлiгeнцыя i г. д.
>>572711
>"Таксама" для асноўнага слова?
Як ты вызначыў "асноўнасць" слова ў часы складання ТСБМ?
>Можаш узяць вiкiпэдыю
https://be.wikipedia.org/wiki/Дзьмухавец
І?
>>572719
Во як. Што і патрабавалася паказаць. То-бок "валянтэр" правільней, бо пранцузы вымаўляюць [vɔlɔtɛʀ], а на [fʁɑs] можна забіць. "Як хачу, так і пішу".
Ну Станкевiч гэта трэцяя "норма", як раз для той тваёй знаёмай.
>Вядома, чаму ён пажадаў i меў права так напiсаць. Ён яшчэ народнае "пранцы", назоў сыфiлiсу й iдыяматычны выраз.
->
>>572666
>Дапусцім, як рэгіянальны варыянт (як тыя ж рэдукцыі ў бабак на мяжы з РФ) гэта прымальна. Але як норма...
Ну вось што і патрабавалася даказаць. "Абы не як у маскалёў". Па-руску "волонтёр"? Значыць, трэба "валянтэр". Па-руску "Франция"? Значыць, трэба "Пранцыя". Калі зручна — прыкрыцца французскім вымаўленнем, калі нязручна — проста ігнаруем і крычым пра нацыянальную адметнасць. На саму нацыянальную адметнасць пляваць, абы не як у маскалёў.
Цьху. Ментальныя ахвяры неакаланіялізму. Усё ніяк з рускай мовай развітацца не можаце ў глыбіні душы. Хаця што я пра глыбіню, мо тут большасць з мамкіных лацінізатараў-тарашкевізатараў нідзе беларускай і не карыстаецца, апроч харкача.
"Буквар", але "літары". На маю думку хай быў бы ўжо Лемантар.
>Навуковая конфэрэнца = navukovaja conferenca.
Idealny pravapis dla lacinki.
>Во як. Што і патрабавалася паказаць. То-бок "валянтэр" правільней, бо пранцузы вымаўляюць [vɔlɔtɛʀ], а на [fʁɑs] можна забіць. "Як хачу, так і пішу".
:
>Ряяя вы арыентуецеся на ўласнабеларускую традыцыю пазвчаньняў, рысы мовы й мовы паходжаньня, а не на расейскую! Правiльна як у расейскай, таму валанцёр!
Дарэчы сярод наркамаўцаў часта апускаюць абавязковую ў мове лiтару ё, накшталт расейскай факультатыўнасьцi. Сотню разоў заўважаў, як ты тую нявуцкую цётку.
Пасьлядоўны ты наш, чаму ў афiцыйным:
д'ябал, але варвар / араб, але Аравiя
батлейка, але Вiфлеем
артапед, але арфаграфiя
Еўрыпід і Эўрыпід, але толькі Еўропа
эўкарыёт, але эйфарыя
фэст, але фестываль, пенсiя
сэнс, але сенсорны (лол, хто нават так пачварна кажа?)
вэксаль, але вермахт
езуiт, але iена
фаўн, але фаУна (???)
каўбой, але шоУ (???)
лямпа, але лампада
ляўконiя, але лейкацыт
нэсэсэр, але валанцёр
Фiнляндыя, але Галандыя
шкарлятына, але брыганцiна
Марока, але Мекка
БелЭн: бáгі, Бразавіль, але СБМ: бáггі, Браззавіль (дзьве наркамаўкi?)
i г. д.
https://be.m.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%87%D1%8B%D0%BA_%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D1%8B
I?
Клясычнай норме не 20 год, гэта яна блiжэй да мовы нават сярэднявечча, i тым больш да той, што аднаасобна iснавала першую й лёсавызначальную палову сучаснага лiтаратурнага iснаваньня мовы.
> а не рэдукуюць толькі дыктары
Я этого не говорил, ты наверно с каким-то другим аноном спутал.
>Пасьлядоўны ты наш, чаму ў афiцыйным:
Вiдавочна, "бо так у рускай!"
>крычым пра нацыянальную адметнасць
Chiba heta kiepska? Jaki ŭ ciabie pryjarytet?
Kali mova - srodak znosinaŭ, to biełaruskaja < rasiejskaja < angelskaja. Paśladoŭnym budzie ruchacca ŭ pravy bok. Kali mova srodak - uzmaćnieńnia nacyjanalnaj identyčnaści, to treba najbolš ekzatyčny varyjant slova abirać u kožnym vypadku. I łacinku.
Ну вось я (iншы тарашкевiца-анон) гэта больш як спадчыну ўспрымаю, хутчэй гiстарычную й мэнтальную адметнасьць, чым нацыянальную, i тое гэта адметнасьць толькi вынiк, проста факт ад дзяцiнства, а ня мэта. Тут у кожнага сваё.
ŁOŁ, ja navat nie pavieryŭ, bo heta zusim piaźziec. Sieks, bladź! SIEKS
Выглядала гэта: ... пiсаць цераз ..., ... не пiсаць цераз ...
А калi выйшаў першы артаграфiчны слоўнiк на ёй?
>Як у вас справы зь сексам?
Буду так ва ўсіх наркамаўцаў пытацца.
> секс м. НВ секс, РД сексу, сексам, сексе // Граматычны назоўніка
A što značyć skaročańnie НВ tut? Kali РД - Родны склон, то НВ - Назовны склон?
Граматычны словнік назовніка.
Менск: Беларуская навука, 2013, Г. У. Арашонкава, В. П. Русак, Н. А. Чабатар, А. М. Астапчук, В. І. Уласевіч
Дасі ў рот дзяўчынке або дзяўчынцы.
А чым "лемантаж" лепш за "буквар"?
>>572726
>>Ряяя вы арыентуецеся на ўласнабеларускую традыцыю пазвчаньняў, рысы мовы й мовы паходжаньня, а не на расейскую! Правiльна як у расейскай, таму валанцёр!
Ну давай, раскажы пра гэтую "ўласнабеларускую традыцыю", з задавальненнем пачытаю.
>Дарэчы сярод наркамаўцаў часта апускаюць абавязковую ў мове лiтару ё, накшталт расейскай факультатыўнасьцi.
Гэта акурат адыход ад нормы.
>Пасьлядоўны ты наш, чаму ў афiцыйным:
Таму што розныя шляхі запазычвання. Як прыжылося — так і прыжылося. Навошта штучна нешта мяняць?
>шоУ, фаУна
Сам не разумею, лічу гэта глупствам.
>лямпа, але лампада
Лямпа запазычана праз польскую мову, лампада — з царкоўнаславяскай. Усё па запаветах дзядзькі Тарашкевіча.
>лол, хто нават так пачварна кажа?
Старыя носьбіты менавіта так і гавораць. Маладыя пад уплывам РУСКАЙ мовы кажуць "сэнсарны, сэкс". У новых слоўніках ужо гэтыя варыянты зафіксаваныя, думаю, праз гадоў 20 старыя знікнуць.
>Клясычнай норме не 20 год, гэта яна блiжэй да мовы нават сярэднявечча, i тым больш да той, што аднаасобна iснавала першую й лёсавызначальную палову сучаснага лiтаратурнага iснаваньня мовы.
>яна блiжэй да мовы нават сярэднявечча
Лолшто? Патлумач, калі ласка.
Ага, толькі гаворка пра нешта зойдзе, "Вячорку чытайце, Вячорку слушайце, Вячорка маладзец, наркомаўке няма веры".
Не фанатка.
>>572733
>Jaki ŭ ciabie pryjarytet?
Каб беларуская мова па магчымасці захоўвала сваю самабытнасць. Арыентацыя на "абы не як у маскалёў" — гэта ўсё адно арыентацыя на рускую мову.
>Kali mova - srodak znosinaŭ, to biełaruskaja < rasiejskaja < angelskaja.
Што патрабавалася паказаць: тарашкевізатараў-лацінізатараў беларуская мова не цікавіць зусім, ім руская і нават англійская бліжэй.
>Старыя носьбіты менавіта так і гавораць. Маладыя пад уплывам РУСКАЙ мовы кажуць "сэнсарны, сэкс".
Гэта край. Можа твае носьбiты яшчэ сенс кажуць? Ад сваiх я ня чуў сенсу.
Алсо хуюскай. Сэкс i сэнсар запазычаньнi з ангельскай, дзе гэта сэкс i сэнсар.
>лемантаж
Хуяж. У беларускай шмат словаў з гэтым корнем. Яшчэ 100 год таму былi адныя лемантары.
>Таму што розныя шляхі запазычвання.
Я цябе спашлю да твайго ж пасту
>>572705
Былi свае шляхi запазычаньня, а сталi рускiя
>>572736
Усё нармальна. Што, маскоўскаязычныя зумярочкі, рэжа вуха сЕкс? А яшчэ гадоў 30 таму толькі так і гаварылі.
Цяпер у цэлым ніхто не забараняе гаварыць "сэкс", ізноў-жа, уплыў рускай мовы ніхто не адмяняў. Хаця ў нарматыўных слоўніках пакуль толькі стары варыянт.
2. У пачатку запазычаных слоў літары э, е як пад націскам, так і не пад націскам пішуцца ў адпаведнасці з літаратурным вымаўленнем (...)
3. Літара э ў запазычаных словах пасля губных зычных, а таксама пасля з, с, н пішацца згодна з літаратурным вымаўленнем.(...).
(Закон Рэспублікі Беларусь "Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі ")
>>572745
Першы буквар друкаваўся яшчэ ў ВКЛ, але ён быў "Букварь языка славенскаго". Не чытаў яго, але здаецца тамамака і "буквы" былі. Ды й наогул ў ім быў моцны уплыў царкоўнай мовы. Таму для літар і літаратуры на маю думку больш пасуе лемантар (elementarius — пачатковы). Але ж і "букварь" - гэта ж наша спадчына.
Не пазней за 1948. У 1937 выйшаў руска-беларускі той самы сумна вядомы слоўнік Алексадровіча, ён лічыўся нарматыўным некаторы час.
>Сэкс i сэнсар запазычаньнi з ангельскай
Угу, твая бабуля вычытала ў The Times.
>У беларускай шмат словаў з гэтым корнем.
Напрыклад? І дык чым лепш?
Назва «буквар» упершыню з'явілася ў выданні Святадухавага брацтва 1618 года (Еўе); у 1631 гэты зачын падтрымаў Спірыдон Собаль. Ад гэтай пары букваром сталі называць кнігі для навучання пісьму не толькі ў беларускай, але і ў іншых славянскіх мовах: рускай, украінскай, балгарскай, серба-харвацкай[1].
Пазней на Беларусі стаў таксама выкарыстоўвацца тэрмін «лемантар» (ад па-лацінску: elementarius — пачатковы)[1].
>славенскаго
Ты сам зразумеў, што сказаў?
Раней напрамую з англійскай і французскай пазычаліся словы? Не, праз пасярэдніцтва той жа самай рускай (у 19 ст.), польскай і царкоўнаславянскай, часам ідышу (з Сярэдніх вякоў).
Непасрэдна пазычаліся словы толькі з моў суседзяў: ідышу, польскай, балцкіх.
Ну дык што ты мне расейскую суеш як крынiцу й уплыў. У расейскай ёбля.
>>572762
>"Букварь языка славенскаго"
>раптам на "славенскай" мове
І што ты гэтым хацеў сказаць?
У сучаснай рускай "сэкс". Таму "секс" вам вуха рэжа. Само па сабе "секс" нічым не горшае за "сэкс". І не лепшае.
Сукаааа, ты далбаёб. Што ТЫ мне хацеў сказаць пра беларускую сваiм сярэднявечным букварам на ц-с i здаецца буквамi.
Пры чым тут расейская да нормаў беларускай? Тарашкевiца нiколi ня мела сЕксу, у адрозьненьнi ад вашай нормы.
Ну дык ты й сам адказаў на сваё пытанне: чым лемантар лепшы за "букварь" ?:
>букварам на ц-с i здаецца буквамi.
Таму лемантар будзе слушней.
ПОКІ ТУТАКА СПРЭЧКІ ТАРАШКЕВІЦА-НАРКАМАЎКА - ГАЎНЯМАЎКА, ЛАЦІНА-ГРАЖДАНКА, БЕЛАРУШЧЫНУ ДУШАЦЬ. ЎЖО ПІШУЦЬ ЗАМЕСТ "ДЗЁННІКАЎ" БУДУЦЬ "ДНЕВНІКІ". ХЭХ
>Таму лемантар будзе слушней.
Ну дык я ж пра тое самае кажу.
Я лiчыў што ты >>572745 -анон , якому лемантар ужо ня роднае
Там яшчэ цяцьрядi хутка будуць, акадэмiя навук, iнстытут мовазнаўства, не дачапiся
https://m.vk.com/wall-19441275_18954
Адкуль? - З пад кур. Гэ -гэ :) З тэлеграмаў - з МКБ. Але ж то можа быць толькі ў аднэй якой школе. Сам ведаеш, ў тэлеграме і піздунца могуць ўкінуць. Дык калі й праўда. то ня здіўлюся.
Я нічога не хацеў сказаць, гэта не мае допісы.
А сваім >>572759 хацеў сказаць, што слова "буквар" узнікла менавіта на тэрыторыі ВКЛРіЖ, у рускай мове яно — запазычанне з старабеларускай (ці з беларускіх ізводаў, калі жадаеце ўнесці наватвор менавіта ў ц-с).
>>572768
>Таму лемантар будзе слушней.
Чым? Чым перакручаная палякамі лаціна лепш за славянскую?
>>572770
> якому лемантар ужо ня роднае
І дзе ж я такое пісаў? Я спытаў, чым "лемантар" лепш за "буквар". І хто пасля агрэсіўны?
Калі і дзе будуць? Навучальны год ужо пачаўся.
Алсо, а што ТАБЕ перашкаджае гаварыць па-беларуску паўсюдна? Хоць "Лондан", хоць, прасцігоспадзе, "Лёндан"?
>Чым? Чым перакручаная палякамі лаціна лепш за славянскую?
буквар таксакама пазычанне ў царкоўную. Такая сувязь: буквар-буквы. Дык на маю думку слушней было б Лемантар - літары -літаратура.
А пры чым тут норма да тупой мамашкі, якая не бачыць, што "тетрадь для работ" — гэта ўвогуле па-руску? І да тупых настаўнікаў, якія нават узор скласці не могуць?
>як там СЕКС?
Гэта БРЫДОТА.
>буквар таксакама пазычанне ў царкоўную
Не пазычанне, а наватвор, слова, прыдуманае беларусамі ў 17 ст. З абсалютна нармальная для мовы таго часу "буква" (якое, у сваю чаргу, было запазычанае ў старажытных германцаў, параўнай англійскае book і нямецкае Buch).
https://be.wikipedia.org/wiki/Буквар
>Дык на маю думку слушней было б Лемантар - літары -літаратура.
Чаго-чаго?
"Лемантаж" — гэта перакручанае палякамі лацінскае "elementarius". Дзе ты тут нейкія "літары" пабачыў?
>"Лемантаж" — гэта перакручанае палякамі лацінскае "elementarius". Дзе ты тут нейкія "літары" пабачыў?
Я ведю. Дык тут ўсё проста: пачатковая чытанка(лемантар) з літарамі - літаратура.
Ці буквар - што не мае букваў, а мае літраыі. Што слушней?
Нішто не слушней. Гістарычна абодва словы выкарыстоўваліся на момант стварэння беларускай літаратурнай мовы.
Калі табе "буквар" здаецца такім "няслушным" з-за таго, што лацінскае "litera" ў свой час выцесніла германскае (славянізаванае) "буква", то адмаўляйся і ад слова "слушна". "Слушаті" ў беларускай даўно адмерла (але засталося ў рускай: слушать), таму па прынцыпе "абынеякумаскалёў" або мяняй на лацінізм ("рацыянальна", напрыклад), або перакручвай неяк у "слыхны".
>таму па прынцыпе "абынеякумаскалёў
то ты прыдумаў? Дзе я пісаў "абынеякумаскалёў".
ото ж як! таму нейкія звадкі-спрэчкі пра лаціну ці трашкевіцу з наркамаўкай не маюць сэнсу.
>вайбер-суполку
Асуджаю. Сацыяльны сетки і мэсэнджэры не патрэбны. ССіМНП!
Калі вучыцелькі не дурныя, то з гэтага пластыліну - ячшэ някемлівых першакласнікаў - можна зляпіць свядомых патрыётаў.Але ж то калі вучыцелькі не дурныя...
нее, проста як я ня раз чуў, што шмат якія "беларускамоўныя" школы і гамназіі беларускамоўныя толькі з назвы.
М-скаль, иди нахуй со своими выхрюками в белорусскую сторону. Вячорка как-то упомянул без уточнения принадлежности заведения, что в школе с ним учились русскоязычные дети. Потом он вроде бы учился в ликвидированном национальном лицее, где уже собирались после окончания школ белорусскоязычные, что-то такое, может быть не точно. Главное что он вырос в образованной белорусскоязычной семейной среде (алсо друзья были из таких же), где бацька морально пиздил его за неправильно подобранные слова.
https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%BA_%D0%92%D1%8F%D1%87%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B0
> У 1994—2001 гадах вучыўся ў сярэдняй школе №20 (Гімназія №8)
Открываем белорусскоязычную версию сайта Гимназии №8
http://gymn8.minsk.edu.by/be/main.aspx
По-моему, комментарии излишни. Если даже на официальном сайте гимназии материалы только на русском языке, то фантазировать, будто там все дети на переменках только по-белорусски говорят - смешно.
>только на русском языке
Не толькі.
http://gymn8.minsk.edu.by/be/main.aspx?guid=1071
http://gymn8.minsk.edu.by/be/main.aspx?guid=1041
Насамрэч шмат якія матэрыялы на сайты школ дадаюцца не супрацоўнікамі школ, а спецыялістамі раённых аддзелаў адукацыі.
Хаця ў цэлым ты маеш рацыю, шмат якія беларускамоўныя школы (цяпер бадай што ўсе) насамрэч двухмоўныя. Навучальны працэс праходзіць на беларускай мове (наколькі ў настаўнікаў атрымліваецца), падручнікі па-беларуску, а ўсё астатняе — як атрымаецца.
Напрыклад, я хадзіў на факультатывы па фізіцы і матэматыцы. Матэматыца (мінчанка) вяла свой факультатыў па-беларуску, фізік (аднекуль з перыферыі) — выключна па-руску, ён і ўрокі, апроч адкрытых, больш па-руску вёў. На адкрытых выціскаў з сябе трасянку.
Розныя мерапрыемствы ў мой час былі па-беларуску, але, напрыклад, у БПСМ уступіць нас агітавалі па-руску і на жэстачайшэй трасянцы.
>>572815
Дурных няма ў беларускай школе працаваць.
Где в словосочетании "русскоязычные дети" ты увидел фантазии?
>белорусских спикеров, которые совсем не говорят по русски
Гэта як?
Ну должны же быть какие нибудь тёти Сьветы из дремучей вёски под Бешен-Ковичами, чисто белорусскоязычные. Или у вас там аж на 100% глубинные регионы от мовы вычищены? Ну такого уж совсем быть не может, если даже в РФ нацмены что то там своими полтора нахрюками крякают до сих пор, и я не про Чечню-Туву-Якутию говорю, где с языками всё в порядке
> дремучей вёски под Бешен-Ковичами
От бешенкович до граицы с россией 100 км. Там ен могули никогда не слышать русского языка и глухих сёл нет.
>Ну такого уж совсем быть не может, если даже в РФ нацмены что то там своими полтора нахрюками крякают до сих пор
Нахуя сравнивать с россией? Если там есть народы коорые были полностьб вне жизни государства типа всяких чукч тувинцев. в бсср такого не было.
Зусім старыя носьбіты часам звярталі ўвагу на рэдукцыю галосных (мълъко) і няпоўнагалоссе, маўляў, "рублёна, адрывіста гучыць, быццам кашы ў рот набраўшы". Рызыкну параўнаць з успрыманнем балгарскай рускамоўнымі.
Вышэй у прынцыпе правільна сказалі: цяперашнія беларусы чуюць рускую пастаянна і ўспрымаюць нейтральна.
няек ў беларускіх даваенаых газетах сустракаў слова "какаць" - гаварыць па руску. Лёсік неяк пісаў пра "панскіх дзяўчат": Пераступіўшы парог свае хаты, яны не размаўляюць па простаму, а "пшыкаюць" па польску, або "какаюць" па маскоўску.
То бо для беларускага вуха руская мова занадта рэзкая была.
>Хотели бы вы чтобы ваши дети говорили на белорусском?
>Да, но я не буду этим заниматься, я не знаю где они эту мову будут учить. Сам я на нём говорить не собираюь. - от то будзе праўдзівы адказ.
Кхе-кхе, зачитаю вам стих.
Янка Купала. А хто там iдзе.
А хто там iдзе, а хто там iдзе
У агромнiстай такой грамадзе?
- Беларусы.
А што яны нясуць на худых плячах,
На руках у крывi, на нагах у лапцях?
- Сваю крыўду.
А куды ж нясуць гэту крыўду ўсю,
А куды ж нясуць напаказ сваю?
- На свет цэлы.
А хто гэта iх, не адзiн мiльён,
Крыўду несць наўчыў, разбудзiў iх сон?
- Бяда, гора.
А чаго ж, чаго захацелась iм,
Пагарджаным век, iм, сляпым, глухiм?
- Людзьмi звацца.
Вопросы.
Что такое крыўда?
І пагарджаным?
>Что такое крыўда?
обида
>І пагарджаным?
презираемым
http://slounik.org/
Я обычно всегда смотрю в новом языке какая самая крутая попса/рэпчик есть.
https://www.youtube.com/watch?v=FbVIuyZOTXI
Белорусский рэп что то...ну такое, если с тем же украинским сравнивать. Попса, судя по клипу "Любимую не отдают", сплошь русскоязычная, а я и РФовскую попсу так себе воспринимаю, кроме Дискотеки Аварии.
Да и язык у белорусов насколько я понимаю не нативный и даже не суржиковый.
А вот Янка Купала норм зашёл, надо почитать конкретно
>какая самая крутая попса
Pawa https://youtu.be/-67M1Qur7dY
Poŭny varyjant.
https://youtu.be/GG4IameKlrA
>Белорусский рэп
Рэп не слушаю и групп белорусскоязычных не знаю. Хотя если хочешь, то раньше был Vinsent и ещё Чырвоным па белым.
>Попса
Тоже не слушаю, хотя есть всякие Нави може тещё что.
>Барды
Эдуард Акулін
Вальжына Цярэшчанка
Андрэй Мельнікаў
Алесь Дзянісаў
Литературой не сльно увлекюсь, поэтому не могу посоветовать.
Нет конечно, я типа самопровозглашённый полиглот маскальский. Языки учу больше контентом, хотя иногда скачиваю себе всякие пособия/уроки по базовой грамматике.
Украинский рэп олдовый...и современный...кое что из их хип хоп сцены переслушал...и польский рэп ну там уже олдовый больше слушаю тоже альбомами, группы такие есть Жип сквад и Жипера. Как клипами, так и альбомами. Начинал вообще с русского рэпа...Каста такая группа была, до альбома Феникс включительно нормально читали. А русский рэп я начал слушать потому что русская попса это самая отвратительная вещь на свете, говно говна и щас лучше не стало. Меня всегда на что то иностранное больше тянуло а когда я переслушал весь русский рэп у меня уже привычка была потреблять аудиоинформацию рэп альбомами целыми я по прИколу начал слушать украинское потому что ну по телеку с 2014го про неё говорят...базовую грамматику алфавит посмотрел и пошёл по контенту, ну там и на польский перескочил также алфавит и прочее а потом контент а вообще у меня дома был русско польский словарь там правлила чтения были написаны, ну а потом белорусы в инфополе со своей БЧБ тихановской появились ну я решил потыкать, что это вообще такое
>А вот Янка Купала норм зашёл, надо почитать конкретно
"A chto tzm idzie" nie prosta vierš, ale j teatralny perfomans narodžeńnia nacyi. Zianon dobra raspavioŭ z 2:21
https://youtu.be/RHIjzQnLdLA?t=141
Может немного оффтоп, но интересно, есть ли в белорусском рэпе (ну или не в рэпе, может КинО какое есть только чтоб на белорусском языке обязательно) что то типа такого? на похожую тематику то есть только на белорусском языке. Мистика, психология типо такого
https://www.youtube.com/watch?v=z7XM_tvoK8E
Вряд ли. Мало кто из рэп исполнителей знает белорусский язык так, чтобы играть словами. В основном белорусскоязычные исполнители - это исполнители в жанрах этник, бард, рок, метал. рэпа уж совсем мало с белорусским языком.
Nia rap, ale klip dobry, mistyčny https://youtu.be/ay4QQYXzAfY
дык ня бздзі ў людзях, хлопча хэхэ.
Ці ты назавеш мо каго з рэпу, хто па беларуску піша? Ды каб не якісь "андэграунд" для трох сяброў, а каб быў знаны?
понял смысл только когда текст глянул, контент заставляет думать и залазить, расшифровывать а это значит что это хорошая песня
Тян в конце с чёрной помадой классная
Kali šukaješ niešta dla rozdumu, prapanuju etna-fołk prajekt Dzivia - Rujnuj. Pieśni adsyłajuć da paganskich tradycyj słavian. Kab zrazumieć sens, vymušany zadumvacca j sami biełarusy. Teksty i pierakłady ŭsie jość.
https://youtu.be/XMggvPIeVlU?t=68
>>572373
Калі правільна зразумеў пра што вы, то мне здаецца такое гучанне для заходняй Беларусі характэрна. Вось яшчэ прыклад: https://youtu.be/Prf3Qe8lqsY
У маёй вёсцы на поўдні Менскай вобласці так не размаўляюць
Рэч ня ў тым, дзе, а што цяперака мала хто вымаўляе па-старому, сёньня (на захадзе) адным вухам чуў размову дзьвюх бабуль на вулiцы, у iх таксама было звычнае сёньня вымаўленьне. Але добра, што чыстая мова, ад пачатку, да канца.
https://youtu.be/xMeVnyCrSE4
>У маёй вёсцы на поўдні Менскай вобласці так не размаўляюць
Ja mieŭ 2 babuli: z-pad Baranak i z-pad Mahilova. Abodźvie bielaruskamoŭnyja. Hučańnie zachodniaj z Baranak mnie zdavalasia bolš žorstkim, baćki tłumačyli "...bo jana ŭ polskaje škole vučyłasia". Mahiloŭskaja havoryla miakčej i bolš jakała.
Zachad: strecha, hrešny, televizar
Ushod: stracha, hrašny, cielavizar
хороши лапти к обеду
Я щас Непераможных от Червоных переслушал, а так то нормально вообще читают. Меня сначала просто смутил странноватый клип, а теперь я понимаю, это просто такая задумка, типа Лукашенковская Беларусь это корявый мультик, а настоящая жизнь она в белорусской культуре, языке и протестах, типа такого, а рэп именно сам вполне достойный
Дзеля гэтага трэба усталяваць альтэрнатыўную расейскую раскладку з даданымі літарамі і можна выдаліць арыгінальную. Таксама й з лацінкай, можна зручна пісаць па-беларску не пераходзячы з ангельскае клавіятуры. Адміны Двача пафіксілі баг з тэгамі разметкі для нас дадаўшы опцыю ў наладах.
Ctrl + Alt + И -> І
Ctrl + Alt + Щ -> Ў
Ctrl + Alt + U -> Ŭ
Усталёўка й сурсы https://filebin.net/r4qmfz1oau2tseu3
>может КинО какое есть только чтоб на белорусском языке обязательно
https://youtu.be/BYdMgbaWyws
хороши лапти к обеду
>Перакладзіце калі ласка:
>хороши лапти к обеду
Шукай беларускі адпаведнік ў слоўніку прыкзак. а не проста перакладай.
Можна шчэ пашукаць, але часу няма.
Наступным разам дадаць да шапцы спасылку:
https://m.vk.com/adkazy
Апісаньне: Дапамога па мове.
Вунь нехта страврыў сайт з трансітэратарам на арабскі альфабэт як ў кітабах. Але мне то падаецца ня надта й прывабным, асабліва на хвалі ісламізацыі Еўропы.
Roźnica pamiž seks i sieks bolš čym seks i saks.
секс ثَقْصْ
сэкс صَقْصْ
сакс صَقْصْ
Частка II, разьдзел 9, §30, заўвага А
Беларускі клясычны правапіс. Збоў правілаў. Сучасная нармалізацыя (2005)
То-бок мац|нець ад "моц", на сутыку марфэмаў цьвёрдае вымаўленьне.
§29, заўвага Б. Асыміляцыйнае памякчэньне трэба адрозьніваць ад спрадвечнае (этымалягічнае) мяккасьці, якая не залежыць ад цьвёрдасьці–мяккасьці наступнага зычнага: бацькі –
бацька, дзьме – дзьму, дзядзькі – дзядзька, ледзьве – ледзь, пісьменьнік – пісьмо, просьбіт – просьба, разьбяр – разьба, цьмяны – цьма, штосьці – штось.
А ўвогуле лепш прачытаць цалкам і ўважліва, каб не было пытаньняў.
Добра было б зрабіць гайд па арабіцы, з сапраўднымі правіламі, па якіх пісалі па-беларуску. Пакуль выглядае як недарэчная трансьлітарацыя.
Трэба ў шапку наступным разам. Догонім і перагонім японцаў.
U arabaŭ hałosnych niama, tamu tatary dadali dyjakrytyki nad zyčnymi.
о=у сосу=صُصُ
а=э сасэ=صَصَ
Uvieś tranlit možna bačyć u skrypcie view-source:https://arabica.space/arabify.js
'а' : '\u064E',
'б' : 'ب',
'б\'' : 'ب',
'в' : 'و',
'в\'' : 'و',
'г' : 'ه', //TODO: Ґ
'г\'' : 'ه',
'д' : 'د',
'дж': 'ج',
'дз': 'ࢮ', //TODO: праверыць
'дз\'': 'ࢮ',
'ж' : 'ژ',
'з' : 'ض',
'з\'': 'ز',
'і' : '\u0650',
'й' : 'ي',
'к' : 'ق',
'к\'': 'ك',
'л' : 'ل',
'л\'' : 'ل',
'м' : 'م',
'м\'' : 'م',
'н' : 'ن',
'н\'' : 'ن',
'о' : '\u064F',
'п' : 'پ',
'п\'' : 'پ',
'р' : 'ر',
'с' : 'ص',
'с\'' : 'ث',
'т' : 'ط',
'т\'': 'ت', //TODO: wtf?
'у' : '\u064F',
'ў' : 'و',
'ф' : 'ف',
'ф\'' : 'ف',
'х' : 'ح',
'х\'' : 'ح',
'ц' : 'ࢯ',
'ц\'': 'ࢯ',
'ч' : 'چ',
'ш' : 'ش',
'ы' : '\u0650',
'э' : '\u064E',
što, prabaćcie?
https://cloudconvert.com/webp-to-jpg
Жалкие черви-пидоры
ПРОСТА КАЖУ
Karotkija apaviadańni https://lacinka.teksty.seveleu.com
Časapisnaść, publicystyka https://rokas.by/be/
https://kamunikat.org/?pubid=41287
https://kamunikat.org/?pubid=38151
U adnym miescy napisali W, chiba pamyłka.
>chiba pamyłka.
badaj pamyłka. Kali-niebudź ja heta vyvuču.
>но в упор игнорируют нормы являющиеся аутентичными для 99.(9)% реального населения
ты пра што, недалуга?
Так, хутчэй за ўсё націснулі па звычцы.
>>573593
>>573601
Не зразумеў, а чаму ты лічыш, што нельга "хіба"?
Па-першае.
Вось напрыклад "На зялёным грудку, дзе рос шорсткі сівец, стаяла Хвоя. Хіба толькі той не любаваўся ёю, хто пазіраў больш уніз, ..." (Колас, "Што лепей?") Дый я часьцей чуў "хіба" у гэтым сэнсе ад старых.
Па-другое.
Хіба й загана - гэта больш ля недахопу й граху. А памылка/абмылка ўжо без такога сэнсу. Зручна было б сказаць "апіска".
Як я разумею "бадай", гэта як "напэўна" з адценьнем "вельмі верагодна" (?)
Tak,
badaj = napeŭna, похоже, вероятно
chiba = niaŭžo, разве, может быть
> Хіба [может быть] толькі той не любаваўся ёю, хто пазіраў больш уніз, ..."
>Не зразумеў, а чаму ты лічыш, што нельга "хіба"?
Што нельга? Нешта мне няўцям. Тамака ж напісана, два варыянты ужывання "хіба".
>>573610
Бадай - таксама "каб". Нават у розных беларускіх праклёнах часта сустракаецця: "А бадай вас гусі", "бадай ты згарэў", "А бадай ты прапаў"
хібам таксама можна назваць тое, што у рускай мове называюць "бракром"
Карта не совсем верная, ибо между древнерусским и "старославянским" разницы было меньше, чем между украинскими диалектами. Вот уже после 12-го века, когда в древнерусском произошли огромные изменения, а старославянский же как язык церкви не менялся, он стал отдаляться от более модернового русского, а потому уже стал влиять на него как иной язык.
Не, нихрена подобного. На момент формирования старославянского литературного языка уже давно оформились три основные ветви славянских (восточные, западные и южные), и старославянский однозначно принадлежит к южной ветви. Конечно, расстояние между старославянским и русским стало увеличиваться, но оно изначально было больше, чем между "украинскими" диалектами (подразумевая, что в "украинские" ты не включаешь новгородский русский, который реально был по мнению некоторых учёных чуть ли не "северной" ветвью славянских").
Мова царквы й часткі царкоўнага пісьменства - царкоўнаславянская - зь нязначна адрознымі мясцовымі рысамі (зводамі) літаральна ўсходняя паўднёваславянская мова: роднасная сучасным баўгарскай і македонскай. - На беларускім зводзе яе надрукаваная Біблія Скарыны.
Старажытнаруская гэта іншая мова - продак сучасных усходнеславянскіх моваў.
"Стара-" не падыходзіць не да адной з апісаных, бо "стара-" гэта ўжо пазьнейшыя сярэднявечныя, часткова сфармаваныя ля сучасныя ўсходнеславянскія мовы.
А агульнаславянская - старажытны продак усіх славянскіх моваў, і да Русі й царквы ня мае аніякага дачыненьня.
>а потому уже стал влиять на него как иной язык.
Коратка, пра што пост вышэй: царкоўнаславянская й старажытнаруская гэта розныя мовы рознага паходжаньня.
Так. Яшчэ да расейскага браку (ня шлюбу, а хібы) падобны наш выраз "мне бракуе ...", сынанімічны "мне нестае / не стае ...", і антонім "бракаваць" гэта "ставаць" ("мне ўсяго стае").
Drawbacks of the script
While being widely used to write Belarusan texts and even adapted to the Belarusan language (invention of special letters dz’, c’), the Belarusian Arabic script has not been standardized. The drawbacks are as follows (A. Antanovič, Belarusian texts, written in Perso-Arabic script, and their graphic and orthographic system. — Vilnius, 1968):
No phonetic meaning is attributed to the letters ا, ع, ء.
Redundancy in tuples ض—ظ, ز—ذ, ث—س—ڛ, ڞ—ت, ح—خ.
Palatalization is not systematically reflected except the pairs [d]—[d’z’], [z]—[z’], [к]—[к’], —[s’], [t]—[t’(c’)].
No graphic distinction in the tuple [v]——[w]— (و).
There are no special symbols to represent and [y] (ی).
>Карацей кажучы занадта не практычны альфабэт
Ty prosta raspeščany fanetyčnaściu sučasnaha bielaruskaha pravapisu. Kitajcy pišuć jeroglifami, naohuł nijakich hukaŭ nie pieradajuć.
>There are no special symbols to represent and [y] (ی).
Da taho ja nie zaŭvažyŭ roźnicu na piśmie pamiž [a] i [e] i taksama i na wiki https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D1%84%D0%B0%D0%B1%D1%8D%D1%82
Сколько ж идиотов любят всюду сравнивать с китайским. Особенность китайского и то, почему вообще для него иероглифы стали естественными, в том, что большая часть китайский слов состоят из одного слога, поэтому изначально китайская письменность была слоговой, а следовательно - передавала не звуки, а слоги. Сейчас всё усложнилось, но не важно. А важно то, что для китайского такая запись работает. В случае белорусского абсолютно важно на письме различать упомянутые звуки, потому что они очень влияют на смысл.
Kolki ž samaŭpeŭnienych idyjotaŭ što nia viedajuć navat miažy svaich viedaŭ. Nie pracuje dla kitajcaŭ ich pravapis. Jany vymušany vydumlać eŭfiemizmy dla zachodnich brendaŭ.
>Chinese gamers have reportedly given CD Projekt Red the nickname ‘Dumb Polish Donkey’.
https://www.pcgamesn.com/cd-projekt-red-china
Ты не понял смысл сказанного и доебался до буквы. Молодец, запиши себе это в зачёт.
>На момент формирования старославянского литературного языка уже давно оформились три основные ветви славянских (восточные, западные и южные), и старославянский однозначно принадлежит к южной ветви.
А я и не отрицал. Но ведь разница между ними была не как сейчас между болгарским и польским, а так, в мелочах. Например, ять у нас читался примерно как "ие", а в старославянском как æ, щ у нас - шч, у них - шт и прочие такие мелочи, вроде редуцированных гласных рядом с плавными звуками. А ну ещё и кальки из греческого в старославе. Но в целом, присутствовала взаимопонятность и этот язык не был совсем чуждым на тот момент.
>(подразумевая, что в "украинские" ты не включаешь новгородский русский, который реально был по мнению некоторых учёных чуть ли не "северной" ветвью славянских").
Новгород не входит в современную Украину, лол. А я имел ввиду именно её. Ну да, насчёт того, что разница была меньше, это я приуменьшил. Но всё равно, она была не такой большой.
>>573661
>>573662
К чему ты это? Это ничем не противоречит тому, что я писал, лол.
Алсо, происхождение у них таки одно - из праславянского.
> Но ведь разница между ними была не как сейчас между болгарским и польским
Не такая, но довольно значительная. Они не были взаимопонятными.
> Например, ять у нас читался примерно как "ие", а в старославянском как æ
Это по чьей теории?
> прочие такие мелочи
Это довольно важные "мелочи". Собственно, в этом отношении ничего особо и не поменялось с тех пор.
> Но в целом, присутствовала взаимопонятность
Нет, лексика была очень разной.
> этот язык не был совсем чуждым на тот момент.
Разумеется. Но им всё равно приходилось его учить как иностранный, т.к. сходу там мало чего понятно было.
> А я имел ввиду именно её.
А именно на территории современной Украины, исключая дикую степь, которая тогда ещё не была заселена, диалекты вообще очень мало отличались. Вот там уж точно различия были уровня бордюр-поребрик.
>Это по чьей теории?
Точно не знаю, но об этом написано везде, во всех учебниках, на всех интернет-ресурсах. Мол, звук неясной характеристики, вероятнее всего, что в Болгарии(относительной Болгарии) он был близок к паре а-е, а много где севернее - к паре и-е.
>Нет, лексика была очень разной.
Разве? Если не считать фонетических процессов, которые я описал в прошлом посте, то неужели прямо корни другие были? Вроде бы, те же, очень редко проскакивают отличия в морфологии, но а основном отличия уровня град-город.
> Мол, звук неясной характеристики
Да, просто ты так написал, как будто это доказанный факт, а это всего лишь гипотезы. Нативов-то послушать уже не получится.
> неужели прямо корни другие были
Да, сравни современные языки, довольно дофига именно базовых корней отличаются. С русским языком не сравнивай, сравнивай, например, с белорусским.
> отличия в морфологии
Это как раз хуйня, морфология в то время различалась минимально.
> отличия уровня град-город.
Ну да, и этого достаточно, чтоб сделать речь малопонятной. Мы просто благодаря русскому языку хорошо знаем, что град и город это одно и то же, а в 10 веке киевским селюкам это было совсем не очевидно.
> Нативов-то послушать уже не получится.
Это так, однако мы рассуждаем в рамках определённых теорий в лингвистике, так что нам либо нужно принять это, либо отказаться от обсуждения вообще, признав даже ту самую картинку со стрелочками тоже невалидной.
>Да, сравни современные языки, довольно дофига именно базовых корней отличаются. С русским языком не сравнивай, сравнивай, например, с белорусским.
Так в том-то и дело, что современные языки разделились почти полторы тысячи лет назад. Между русским и украинским и беларуским всего пятьсот лет.
А в те времена они на три диалекта/языка едва-едва успели разделиться, пару сотен лет назад. И соответственно, были намного более взаимопонятны, чем украинский с беларуским.
>Ну да, и этого достаточно, чтоб сделать речь малопонятной. Мы просто благодаря русскому языку хорошо знаем, что град и город это одно и то же, а в 10 веке киевским селюкам это было совсем не очевидно.
Это сейчас у нас редуцированные пали и слова преобразились, приобретя полноценные, сильно отличающиеся гласные, а тогда разницы между этими словами было ещё меньше, в одну редуцированные гласную, которая была в русском между г и р, но которой не было в старославе.
Напомню, что исконный тезис звучал так:
> между древнерусским и "старославянским" разницы было меньше, чем между украинскими диалектами.
Так вот ещё раз повторю. Возможно, ты во многом прав, и я преувеличиваю невзаимопонятность южноболгарского и древнерусского в 10 веке, но всё равно эта разница была больше и значительней, чем между украинскими диалектами. Как минимум неспроста старославянский и древнерусский относятся к разным ветвям славянских языков, а украинские диалекты, как из их названия очевидно, к одной.
Да, согласен с тобой, только вот
>Как минимум неспроста старославянский и древнерусский относятся к разным ветвям славянских языков, а украинские диалекты, как из их названия очевидно, к одной.
Тогда в принципе не было восточно-славянских или южно-славянских языков, тогда был один восточно-славянских и один южнославянский со своими диалектами, которые были слишком малы, чтобы выделять в отдельные языки. Вернее, там наверняка был просто диалектный континуум и чёткой границы между тремя ветвями не было, были плавно переходящие друг в друга диалекты.
Я к тому, что южнославянский и восточнославянский языки относились друг к другу внутри славянской семьи как современные украинский к русинскому сейчас внутри восточнославянской ветви.
Как-никак, распад праязыка датируют примерно 7 веком(не точно, конечно же, кто раньше, кто позже, хотя позже мало кто датирует), а старослав - это уже восьмой век. То есть, срок даже меньший, чем сепаратного существования восточнославянских языков
>Как минимум неспроста старославянский и древнерусский относятся к разным ветвям славянских языков, а украинские диалекты, как из их названия очевидно, к одной.
Пардон, девятый
> южнославянский и восточнославянский языки относились друг к другу внутри славянской семьи как современные украинский к русинскому сейчас внутри восточнославянской ветви.
И ещё раз, нет, уже тогда сформировались те основные различия в рефлексах праславянских фонем, которые и нынче различают эти группы. Внутри украинских диалектов, очевидно, подобного уровня различий нет и в помине.
>И соответственно, были намного более взаимопонятны, чем украинский с беларуским.
Не жадаю цябе засмуціць, але ўкраінскую я разумею бы дыялект. Таму "более взаимопонятны, чем украинский с беларуским" успрымаецца нібы ты кажаш пра нейкую адную мову, а ня дзьве, нават не пра два дыялекты аднае мовы.
http://starbel.by/
Я не да канца магу нармальна чытаць нават наркамаўку, дзе не пазначана яканьне або памякчэньне часьцін, а ты мне пра герогліфы, ну ты чаго.
https://kamunikat.org/Espinosa_Ruiz_Angela.html
Расейска-беларускі слоўнік (PDF)
https://kamunikat.org/?pubid=29120
Насамперш карысны для звычайнага перакладу адзіночных словаў, але дадаткова ў ім:
словы й словаспалучэньні (выслоўі, устойлівыя выразы, параўнаньні ды інш.), на якіх мы найчасьцей “спатыкаемся”, робячы мэханічны пераклад з расейскай мовы, ствараючы “кальку” замест праўдзівага беларускага адпаведніка
PDF (як увогуле непасрэдныя друкаваныя слоўнікі) мае лёгкі пошук па словах і спалучэньнях, як і слоўнікі анлайн
але
у адрозьненьні ад анлайн мае пазначаныя націскі й тлумачэньні/прыклады ўжываньня
Novy adras, bo stary vydalili: https://filebin.net/y571xqqizh3f3ftl
https://m.soundcloud.com/tuzinhitou/lizaveta-muzyka-saranchy-demo
Уражаньне, што сёньня неяк перавагаюць дзяўчаты - ў творчасьці, а мноства здольных мужчын паглыбіліся, сталі амаль пустэльнікамі й гартуюць мову для вайны.
https://belcollegium.by/yuras-pacyupa-kultura-belaruskaj-movy-lekcyi-1-2/
блог
https://paciupa.livejournal.com/
Русіфікатары свой рэактар запусьцілі даўно, цяпер ён працуе на нашай энэргіі.
Адзержаў раздражнёны камэнтар, PALIVAC піша :
“Стыкацца, адумерце, спакменьнік, дзееспакменьнік...”
І, галоўнае, мяккія знакі...
У выніку пяцігадовая дачка, выбіраючы паміж вершамі на тарашкевіцы і вершамі на рускай мове, выбірае рускую, бо як ёй прадрацца праз гэтыя джунглі Ь і архаізмаў з дыялектызмамі?
Гэта нават не камэнтар, а сацыяльны сымптом, варты вывучэньня, які назіраецца пры адумерці мовы – згустак сацыяльна-псыхалягічных супярэчнасьцяў беларусізацыі. Адказваць тут можна цэлай кнігай. Але пастараюся як мага карацей.
Шаноўны спадару!
Вы раздражняецеся, і ў Вашэцявых эмоцыях шмат горкага досьведу з нашай штодзённасьці, але... мала рацыі.
1. Не валеце ўсё ў адну кучу. Тэрміны граматыкі не датычаць Вашай пяцігадовай дачкі, а мо’ й Вас...
2. Хацелі перайсьці рэчку й не намачыць ногі? Як адрадзіць мову й не прыкласьці намаганьняў?
3. Для Вас зразумелае – гэта расейскае.
4. Калі мой лексыкон багацейшы за Ваш, дык мне зьбядніць яго дзеля Вас?
5. “Архаізмамі” й “дыялектызмамі” палохалі бальшавікі, а пасьля расстрэльвалі... Лёсікаў... Некрашэвічаў... Ластоўскіх...
6. Між іншым, у расейскай мове куды больш “архаізмаў” (царкоўнаславянізмаў), Вы проста прывыклі да іх.
7. Мяккія знакі – такая самая літара, як і астатнія. Чаму навучылі дачку – тое яна й любіць.
8. Не выдумляйце. Няма такой мовы “тарашкевіца”, і няма вершаў на ёй.
9. Перш, чым судзіць маю мову – пачытайце мае вершы. А таксама дзіцячыя кнігі, якія я рэдагаваў.
10. Беларусы супраць беларускай МОВЫ ці беларусы супраць беларускіх СЛОЎ – адна халера, як адна халера, ці сем дзён, ці адзін тыдзень.
Праўду казаў К. Лышчынскі: калі хто народу адкрые вочы, дык народ таго й затопча.
Русіфікатары свой рэактар запусьцілі даўно, цяпер ён працуе на нашай энэргіі.
І гэтае: "мова эта жывое блаблабла, мяняецца, ну да ведь?". Ці павінна мова зьмяняцца з-за тых, хто яе за мову ня лічыць?
Ale taki padychod nie pasuje biełaruskaj movie ciaper. Kali my pasprabujem apisać jakimi słovami ludzi havorać siońnia, sumlennym adkazam budzie - rasiejskimi, bo bolšaść našych ludziej razmaŭlaje pa-rasiejsku. Biełaruskaja mova tryvaje ŭ stanie anabijozu, jana nie žyvie. Heta čas kali treba pryniać zachady kab zachavać jaje. I słoŭnik musić nie apisvać, a pradpisvać ci zahadvać jak pravilna.
Як ты працэнты палічыў, рускамоўны?
>выводят за деньги полтора хуесоса из ньюйорка
Гэта хто? Вячорка, Саўка, Пацюпа, Бушлякоў у Нью-Ёрку жылі?
>>573602
Відавочна, пра засілле лацінкі, "клясычнага" правапісу, а ў гэтай стужцы яшчэ і арабіцы. Пра "абынеякумаскалёў" з ігнараваннем таго, як гаварылі носьбіты.
>>573948
>дзееспакменьнік
>мой лексыкон багацейшы за Ваш
>8. Не выдумляйце
Калі выдумляеш словы невядома адкуль, а пасля прапануеш іншым не выдумляць. Пераканаўча.
>9. Перш, чым судзіць маю мову – пачытайце мае вершы. А таксама дзіцячыя кнігі, якія я рэдагаваў.
>АЧАГОДАМОГСЯТЫ?
>3. Для Вас зразумелае – гэта расейскае.
Вельмі паказальна. "Хто са мной не згодны — той маскаль!"
А "агрэсіўныя" пасля чамусьці прыхільнікі літаратурнай мовы.
>>573953
Не зусім зразумеў, пра што ты.
>Мо' гэтая мова ня ватрая, як сапраўдныя мовы, каб яе вучыць
Вартая. Таму ўзяўся за гуж — не кажы, што не дуж. Чытай класікаў і не апраўдвайся, што не стае часу.
>>573958
Ты апісаў саўковы ТСБМ, складзены ў тыя часы, калі яшчэ для абсалютнай большасці беларусаў беларуская была роднай.
Але жывое маўленне нават самых кансерватыўных беларускамоўных людзей з 70-х такі змянілася. Напрыклад, слова "замежнік" ні ўкладальнікі ТСБМ не ўпісалі ў свае 6 тамоў, ні Купала з Коласам не выкарыстоўвалі (магчыма, і не зналі). Сёння яго ведаюць і выкарыстоўваюць усе.
>як гаварылі носьбіты.
Носьбіты па рознаму гаварылі. Што дрэннага ў тваім "абынеякумаскалёў"? Калі хто будзе гаварыць чыгуначная "каляіна" замест "пуць", дык я толькі за.
>Носьбіты па рознаму гаварылі.
Абсалютна згодны.
>Што дрэннага ў тваім "абынеякумаскалёў"?
Пісаў вышэй. Я не хачу "абынеякумаскалёў". Я хачу па-беларуску. Калі даводзіць да абсурду, то прыхільнікам "абынеякумаскалёў" магу параіць вучыць кітайскую, там дакладна не як у маскалёў і лексіка, і граматыка, і нават графіка.
>Калі хто будзе гаварыць чыгуначная "каляіна" замест "пуць", дык я толькі за.
Чаму?
> Я хачу па-беларуску
>Чаму?
Бо калі будзе два нашых слова з аднолькавым сэнсам, але адно будзе "якўмаскалёў", а другое - не, то ж вядома я будут ўжываць другі варыянт, але шчэ залежыць ад слова бо , напрыклад, "шпацыр" ці "цішотка" і іншыя такія слоўцы не люблю.
>вядома я будут ўжываць другі варыянт
>вядома
Што і патрабавалася паказаць, нават на "чаму?" адказаць не можаш. "Абынеякумаскалёў" дзеля "абынеякумаскалёў", а як большасць носьбітаў ПА-БЕЛАРУСКУ гаварыла (і гаворыць) — насраць.
P.S. "Цішотка" ў беларускай — акурат-такі нядаўні русізм з душком расійскага шавінізму (напрамую з англійскай запазычылі бы хутчэй "тышот" ці штось такое)[1], а слова "шпацыр" не цураўся і Колас[2].
Таму паўтару ў соты раз: каб развіць адчуванне мовы лепш чытайце класікаў, бо інакш падсвядома будзеце адштурхоўвацца ад таго, што лепш ведаеце — ад рускай мовы. І калі ў вас мэта менавіта стаць беларускамоўным,
>Чалавек прыходзіць да жаданьня зрабіцца беларускамоўным
а не на харкачы тры словы накрэмзаць экзатычным пісьмом і пайсці далей на нормальном языке разговарівать с друзяшкамі, то трэба максімальна пагружацца ў беларускамоўнае асяроддзе, і пажадана не створанае такімі ж зумяркамі з рускамоўных сем'яў, і не фантазёрамі з "дзееспакменьнікамі", а тымі, для каго жывая беларуская была самай натуральнейшай мовай. Купала, Колас і, скажам, Чорны для пачатку вельмі пасуюць, пасля ўжо самі разбярэцеся.
1. https://gazeta.arche.by/article/356.html
2. Вечарамі, калі спадала дзённая гарачыня, выходзілі настаўнікі халадком на шпацыр, хадзілі па вуліцах, а часамі збіраліся ў каго і ладзілі выпіўку (На ростанях)
P.P.S.
І дадому ж ён не пойдзе
Здзек цярпець і спіну гнуць,
Долю знойдзе ці не знойдзе –
Гайда ў пуць, далёкі пуць!
>Што і патрабавалася паказаць, нават на "чаму?" адказаць не можаш.
Я табе адказаў, недалуга ты някімлівы.
>а як большасць носьбітаў ПА-БЕЛАРУСКУ гаварыла (і гаворыць) — насраць.
Якіх носьбітаў? Носьбітаў чысьцюткай літаратурнай мовы не было нават, акрамя якіх пісьменнікаў ці дзеячоў культуры.
>лепш чытайце класікаў
Твае Колас і Купала таксама ня есць эталонам беларускай мовы. Купалу нават крытыкавалі.
> недалуга ты някімлівы.
Калі аргументы скончыліся — застаецца толькі на абразы перайсці.
>Твае Колас і Купала таксама ня есць эталонам беларускай мовы
Твае (ці чые там) Вячорка з Пацюпам ёсць?
Ну давай, раскажы пра "эталон". Пакуль ты ў якасці эталону прапанаваў толькі рускую мову:
>калі будзе два нашых слова з аднолькавым сэнсам, але адно будзе "якўмаскалёў", а друго>е - не, то ж вядома я будут ўжываць другі варыянт
>два нашых слова
>нашых
>адмоўлюся ад нашага, АБЫНЕЯКУМАСКАЛЁЎ!!!!11
А недалуга пасля я, ага.
Мне твае Вячоркі ані з пераду ні ззаду. Хоць я прыслухоўваюся да парадаў розных мовазнаўцаў. Акрамя Коласа й Купалы процьма іншых пісьменнікаў. А мне мова Аляхновіча й Кастуся Акулы да спадобы.
>адмоўлюся ад нашага, АБЫНЕЯКУМАСКАЛЁЎ!!!!11
ты ці п'яны ці апантаны?
Ты ж таксама адмовішся ад нашага. Два беларускіх слова. Ты будзеш ўжываць тое што на маскалізм падобнае, а я тое што не падобнае. Вось і ўсё адрозненне.
Ты, дарэчы, гаворыш "інтэрнат" ці "вабшчыжыцце" ? Бо другі варыянт вельмі пашыраны сярод носьбітаў. А радуга ці вясёлка? ЯКІ ВАРЫЯНТ БУДЗЕ ТВОЙ. ГА?
Дарэчы, "К. М." — гэта чый крыптонім? Можа ён у нас за эталон пойдзе? іронія
Верш "У ночным царстве" напісаны ў 1906-1912, калі ніякага літаратурнага стандарту яшчэ не было. Адпаведна Купала пісаў менавіта так, як сам гаварыў. К. М., відавочна, не знаёмы з гаворкамі Меншчыны, дзе не толькі "нОчны" могуць сказаць, а і "прОўда" (праўда) ці "доў" (даў) (падрабязней у мінулых стужках). Жывая беларуская мова як яна ёсць. Хаця большая частка носьбітаў гаварыла "начны", "даў" і "праўда", і менавіта так у літаратурным стандарце і замацавалася.
Дарэчы, Пацюпа, Бушлякоў, Цвірка, Саўка, Сцяцко ёсць мовазнаўцамі. Вывучалі розныя дыялекты беларускай мовы і іх адметнасці таму ня трэба думаць, што яны нейкія прыблуды і іхнія парады нічога ня вартыя
>Акрамя Коласа й Купалы процьма іншых пісьменнікаў.
Так, процьма. Нідзе не прапаноўваў абмяжоўвацца імі, чытайце і іншых, хоць Адамчыка, хоць Гарэцкага.
>Ты будзеш ўжываць тое што на маскалізм падобнае, а я тое што не падобнае.
Ты сказаў?
>Ты, дарэчы, гаворыш "інтэрнат" ці "вабшчыжыцце" ? Бо другі варыянт вельмі пашыраны сярод носьбітаў.
Ні разу не чуў другі варыянт у носьбітаў і не бачыў у класікаў. Пакажаш мне яго ў Корпусе ці ТСБМ?
> А радуга ці вясёлка? ЯКІ ВАРЫЯНТ БУДЗЕ ТВОЙ. ГА?
АБОДВА.
https://res.cloudinary.com/philology/image/upload/dabm/312.jpg
Хаця канкрэтна ў маёй гаворцы пераважае варыянт "вясёлка", як і ў літаратурнай мове.
Крывіцкі з Падлужным таксама мовазнаўцы, але нешта мне падказвае, што іх парады табе да лямпачкі.
Таму лепш глядзець не на аўтара парады, а на саму параду. На жаль, далёка не заўжды нават добрыя парады аргументуюцца.
>>574015
>Макар Краўцоў.
Ух, нешта мне падказвае, што ягоная мова за эталон не пойдзе дакладна, уж лепш Купала.
Мяне прасьледуе думка, што яго запэўненьне, быццам ён ня прынц, і іншае...
— Сьціхні, мілёрд, твае словы — дзяржаўнэя здрада. Ці ты запомніў каралеўскі загад? Ведай, што, толькі слухаючы твае словы, я раблюся сябрам праступленьня.
>Пакажаш мне яго ў Корпусе ці ТСБМ?
А што яго паказваць. Гэтае слова проста ў слоўнік не ўпісалі, ў слоўніку гаворак міншчыны яно ёсць. А сярод вяскоўцаў я яго чуў ня раз, што сваякі жывуць ў "абшчыжыцці". Дык хіба і нам варта гаварыць "абшчажыцце" замест "інтэрнат" ? Не.
Ну вось, ні ў Корпусе, ні ў ТСБМ гэтага слова няма. Ты не знойдзеш яго ні ў "маіх" Купалы з Коласам, ні ў "саўковых" слоўніках. Хіба што ў позніх дыялектычных, куды магло прасачыцца з рускай мовы.
>ў слоўніку гаворак міншчыны яно ёсць
Гэта пра які слоўнік гаворка? Спасылку або хаця бы скрын.
>А сярод вяскоўцаў я яго чуў ня раз, што сваякі жывуць ў "абшчыжыцці".
У іх гэта відавочны русізм. Як і на тваіх скрынах.
Адпаведна, я не разумею, якім чынам гэта адносіцца да тэмы.
>калі будзе два нашых слова з аднолькавым сэнсам, але адно будзе "якўмаскалёў", а другое - не, то ж вядома я будут ўжываць другі варыянт
"Абшчажыціе" — не нашае слова. У гэтым кантэксце можна было б разглядзець дублеты сякера-тапор, капля-кропля, ды хаця бы радуга-вясёлка ці падарожнік-трыпутнік. Дарэчы, добрае слова: тры-ПУТ-нік. Гэта не ты яго ў якасці адзінага правільнага беларускага варыянта назвы расліны Plantago называў?
> Купалы з Коласам
Дык у Купалы й Коласаі інтэрнатаў няма мусі.
>Гэта пра які слоўнік гаворка? Спасылку або хаця бы скрын.
Дарэчы і пра твою "проўду" во табе шчэ "зоўтра".
Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі.
>Гэта не ты яго ў якасці адзінага правільнага беларускага варыянта назвы расліны Plantago называў?
Я пра расліны не спрачаўся тут.
>Слоўнік гаворак цэнтральных раёнаў Беларусі.
Ну вось, 1990 год. Гэта ўжо часы Бушлякова, Саўкі і Вячоркі, а не Купалы з Коласам.
>зоўтра
Нічога новага для сябе не адкрыў. Я мянчук. Мне падобныя "памылкі" ў малодшай школе выпраўлялі на літаратурныя варыянты.
>Дык у Купалы й Коласаі інтэрнатаў няма мусі.
У Чорнага з Гарэцкім ёсць. У ТСБМ ёсць.
У Коласа ў сумесным немастацкім тэксце ёсць у зносцы.
https://knihi.com/Jakub_Kolas/Mietodyka_rodnaj_movy_druhoje_vydannie.html
Форс "вобшчажыцця", яўнага расеянізма -- перабор.
Наконт "пуць". Янкоўскі (радавы акадэмічны мовазнаўца) пісаў, што "шлях" першапачаткова тычылася гэтага:
https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BB%D1%8F%D1%85
Тую ж заўвагу паўтарыў Бушлякоў (сучасны клясычны мовазнаўца).
Потым пад уплывам расейскае яно набыло дадатковы, пераносны сэнс. А датуль адценьне пераноснасьці мела слова "дарога". Жыцьцёвая дарога. "Пуць" -- гэта вузкі (адмысловы) расеянізм, тоесны нашаму слову "чыгунка".
Наконт "вобшчажыцця". Па-першае гэта відавочная расейшчына. "Общий" па-беларуску -- "агульны". Па-другое, калі прыхільнікам занядбаньня беларускае мовы гэтага недастаткова -- ён граматычна няслушны. Гэта складанае слова: вобшча/жыцце. Асноўны націск у ім прыпадае сюды: вобшчажЫцце. Гэта значыць, што паводле агульнага правіла, калі другая частка мае націск на першы склад, тады першая частка падпарадкоўваецца аканьню (у ёй не паўстае дадатковы націск). З гэтага ёсьць устойлівыя выняткі, перадусім навуковая лексыка, дзе ёсьць вострая неабходнасьць пазнаваньня частак слова (мовазнаўства), таксама калі першая частка аднаскладовае слова (штогод) і некаторыя іншыя выпадкі.
Я пагаджуся, калі будзе сказана, што "інтэрнат" гэта пазычаньне, было б лепш мець уласнае слова на яго мюсцы. Тады я аберуч за. Але труціць мову такімі, прабачце, высерамі, гэта барбарства.
Ёсьць ужо прапанаваныя мілагучныя нэалягізмы, уласныя словы, якія бяруць пачатак з прапановы. Прыкладам "сумяшканне/сумяшканьне" - ад сумеснае памяшканьне.
Крыніца:
https://budzma.by/news/ihar-kulikow-vazhna-pyeradusim-napisac-a-khto-prachytaye-rech-druhasnaya.html
Але ня проста так інсуе апрацаваная літаратурная мова, ня проста так яе два паўнавартасныя стандарты прыйшлі да пэўных словаў, перадусім да самай беларускасьці народнае мовы, а не да пазычаньняў ад нетутэйшых, ад чужаземцаў і пагатоў не да сапсаванасьці.
> -жыцце
Па-першае,
гэта расейская граматыка, "-житие" гэта "что делание", бо этымалёгія сьведчыць пра паходжаньне не з царкоўнаславянскага "жития", а з "общий" + "жить" (это здесь отглагольное существительное, по аналогии, как "плавание" от "плавать"). Гэтаму ў нас адпавядае "жыцьцё". Анульгажыцьцё?
Па-другое,
а навошта нам калькаваць чужое слова? Інтэрнат - гэта інтэрнацыяналізм з клясычным коранем. Тое ж "сумяшканьне" - перадае ідэю, але станоўча не калькуе граматыку ўтварэньня й не перакладае часткі проста зь іншае мовы, а карыстае свае.
І галоўнае. Я не хачу ніякіх "общежитий" і ўтвораных па яго ўзору, аніякіх "сумяшканьняў", у мяне ёсьць мова, і ў ёй ёсьць "інэтрнат".
общежитие
перевод на белорусский язык:
(помещение) агульнае памяшканне, інтэрнат, -та мужской род
Хапае тых, хто квапіцца зьмяніць яе, але носьбітаў знааачна больш. Але адкуль вы берацеся і навошта -- відаць толькі карысьлівыя мэты. Чаму некаторыя расейцы й украінцы лічаць, што маюць права на гэта? Нешта ня бачна шызоў, якія б даводзілі напрыклад немцам, што тыя ня маюць рацыю ва ўласнай мове.
Ты ці п'яны ці апантаны? Нешта няўцямнае габлянуў тутака. Прэч да ліха.
>Хапае тых, хто квапіцца зьмяніць яе, але носьбітаў знааачна больш. Але адкуль вы берацеся і навошта -- відаць толькі карысьлівыя мэты.
Дык пра што і гаворка. Навошта нешта выдумляць, калі ўжо ёсць стандарт?
>І галоўнае. Я не хачу ніякіх "общежитий" і ўтвораных па яго ўзору, аніякіх "сумяшканьняў", у мяне ёсьць мова, і ў ёй ёсьць "інэтрнат".
А хто хацеў змяніць? Ты проста няўкеміў сэнсу нашае спрэчкі.
>вумныя гадзіны
>мінісцерства
Што за крындж? Першае - аўтапераклад рэклямы, похуй. А чаму на другім памылка ўжо дзіўна. Таксама аўтапераклад? Чаму ён ня можа ў міністэрства?
Але як аўтаперакладчык зрабіў там дыялектызм замест разумны/я
Шо "втф", хтось заўважыў і выправіў, дзе магчыма было.
>>574151
Вось такія "грамацеі" на Белсаце. Яны ж забылі слова "суткі" і аднекуль высралі "содні", цяпер некаторыя ўпэўненыя, што па-беларуску правільна будзе выключна "содні".
Шмат дзе беларускамоўную версію робяць на "адчапіся". Быццам ніхто і не вычытвае і не выпраўляе відавочнейшыя памылкі.
>Яны ж забылі слова "суткі" і аднекуль высралі "содні"
Содні - дыялектызм ад Ластоўскага. Суткі - ў некаторых беларускіх гаворках маюць іншы сэнс. Таму абралі варыянт содні. У Байкова -Некрашэвічавым слоўніку ёсць таксама "доба".
Я ў курсе пра Ластоўскага. Астатняе лухта, так і "зоўтра" замест "заўтра" можна абгрунтаваць, а лепей увогуле "тумораў" ці "ютра". Ну а што, чым менш падобна да рускага варыянта, тым лепш.
> Ну а што, чым менш падобна да рускага варыянта, тым лепш.
Зноў ты свае шырлі-мырлі пра "абынеякумаскалёў"?
Спасылачкі на язык Станкевіча. Сімптаматычна. А што, абынеякумаскалёў.
Вось, дарэчы, ілюстраваны адказ на пытанне "а што не падабаецца ў дзейнасці Вячоркі".
>>558181 →
>Станкевіч не адпавядае абедзьвюм моўным нормам.
А цяпер вяртаемся да пытання вышэй.
Большасць носьбітаў слова "содні" нат не чула:
https://bnkorpus.info/korpus.html#search&corpusType=MAIN&wordsOrder=PRESET&w0.word=суткі
https://bnkorpus.info/korpus.html#search&corpusType=MAIN&wordsOrder=PRESET&w0.word=содні
Атрымліваецца, што
>>574077
>Хапае тых, хто квапіцца зьмяніць яе
Мяркуючы па тым, як за апошнія гады "содні" ў стужцы фэйсбука амаль выцесніла "суткі" — хапае, ой хапае. А носьбітаў можна і ігнараваць.
>высралі "содні"
Содні паходзіць з дыялекту (мясьціны Задарожжа, Глыбоцкі раён, Віцебская вобласьць), прынялося ў літаратурнай мове. Справа густу. Гучыць гожа.
>Вось такія "грамацеі" на Белсаце.
У іх гэта аднаразовая памылка, бо ў астатніх месцах толькі міністэрства. Затое ў наркамаўцы заўжды мінісТР, штучнае набліжаньне да расейскага, ігнаруючы ўласную мову (фанэтычную рысу ўстаўнога галоснага, таму тут што паходжаньне зь "minister", што зь "министр", – абодва натуральныя шляхі павінныя былі прывесьці да "міністар").
Калі табе не падабаецца агульны ўзровень валоданьня, як мне, вінаваціць белсат у гэтым - лол. Сёньня мне адзін пасьляшкольнік сказаў, што нават не разумее беларускай. Таму ў першую чаргу бурчы ў бок фармальных грамадзкіх інстытутаў, што вядуць да гэтага.
>Мяркуючы па тым, як за апошнія гады "содні" ў стужцы фэйсбука амаль выцесніла "суткі" — хапае, ой хапае. А носьбітаў можна і ігнараваць.
Чамусьці наркаманаўцам не замінае, што "прывітаньне" (аддзеяслоўны назоўнік) таксама амаль выцесьніла "вітаю" (слова прывітаньня), а калі іх нялюбы Вячорка зьвярнуў на гэта ўвагу, у іх бамбанула як заўжды : "так прынялоооося!! навошта прыдзірацца да такога!! большасьць так кажа!!"
> прынялося ў літаратурнай мове
Не прынялося, у тым і рэч. Штучна насаджваецца Белсатам.
>штучнае набліжаньне да расейскага, ігнаруючы ўласную мову
>фанэтычную рысу ўстаўнога галоснага
>абодва натуральныя шляхі павінныя былі прывесьці да "міністар"
Якім чынам з "министр" абавязкова павінна быць "міністар"?
> Таму ў першую чаргу бурчы ў бок фармальных грамадзкіх інстытутаў
Бурчу і так.
>>574167
Са свечкай не стаяў, па сваім вопыце магу сказаць, што некаторыя выпраўляюць толькі тады, калі ім ліст напішаш. А то і ўвогуле не выпраўляюць.
У тым і рэч, што ўсё не так. І не выцесніла (я, напрыклад, вітаюся і так, і гэтак), і "прывітанне" — не насаджаны ў апошнія гады ці то дыялектызм, ці то неалагізм.
Янка зноў на прывітанне,
Ідучы загонам,
Як і ў першае спатканне,
Дзякуе з паклонам.
Якуб Колас, 1911
I лясы ёй прывітанне
Верхавінамі гудуць.
ён жа, 1914
У Купалы цэлы верш "Прывітанне" ([1906-1910])
https://knihi.com/Janka_Kupala/Pryvitannie.html
Чорны:
>Вялікае прывітанне міламу Іллі Гурскаму.
>Будзеш пісаць Лужаніну — ад мяне яму прывітанне.
>і перакажы яму і Лідзе ад мяне прывітанне
Бядуля:
>Усяму «Маладняку» прывітанне ад 50 хлапцоў
І г.д.
https://bnkorpus.info/korpus.html#search&corpusType=MAIN&wordsOrder=PRESET&w0.word=прывітанне
>носьбітаў
Зноў носьбіты?
>Большасць носьбітаў слова "содні" нат не чула
Носьбіты розныя ёсць. Ёсць носьбіты як Івонка Сурвіла,а ёсць як Марціновіч.
Носьбіты... Носьбіты чулі, бо хто цяперака гавора па беларуску? Тыя хто зацікаўленыя, а значыць яны і ў розных моўных пытаннях спрачаліся ці проста чулі. Носьбітаў літаратурнай беларускай мовы ад калыскі каб для іх то было натуральна і родна я ня ведаю й ня бачыў. Нават у Быкава, Барадуліна і ішых дзеці і ўнукі гаварылі па руску.
>Ёсць носьбіты як Івонка Сурвіла,а ёсць як Марціновіч.
...а ёсць як Купала і Колас, якія выраслі не ў англамоўных ЗША і не ў рускамоўных Смаргоні і Мінску.
Ты, падобна, не разумееш сэнс слова "носьбіт".
Я ведаю сэнс.
>Якія выраслі не ў англамоўных ЗША і не ў рускамоўных Смаргоні і Мінску.
Але жылі ў грамадстве, дзе моцы уплыў мела руская мова.
Добра. Вось тутака мо нават ты пісаў "мець рацыю", "мае рацыю". Дык хіба носьбіты ведюць што гэта за "рацыя"? Ці "содні" - то гаўно і белсатаўская трасянка, а "мець рацыю" не?
>Дык хіба носьбіты ведюць што гэта за "рацыя"
А то не ведаюць, па-твойму?
Колас:
> Маеце рацыю! Маеце рацыю! — пацвердзіла сіваваронка.
>Пан паручнік мае рацыю.
>Пан войт мае рацыю.
Чорны:
> Але ён меў тут некаторую рацыю.
Маўр:
>Разважанні Мірона таксама мелі рацыю.
Брыль:
>Ці тут мае рацыю той, з каго пачаўся гэты запіс?
>пазваніў, што ён мае рацыю
Бядуля:
>Магчыма, жонка мае рацыю
>Ён трохі мае рацыю…
І г.д.
>"содні" - то гаўно і белсатаўская трасянка, а "мець рацыю" не
Прыкладна так і ёсць.
>Але жылі ў грамадстве, дзе моцы уплыў мела руская мова.
Дапусцім. Але Вячорка, Саўка і Бушлякоў жылі ў грамадстве, дзе руская мова мела яшчэ большы ўплыў.
>А то не ведаюць, па-твойму?
Не, няведаюць. Мо ў якіх спольшчаных краёх і ведаюць. Рацыя нейкая. Гэта пра мабільную рацыю? Рацыя гэта такая ж белсатаўская трасянка як і шпацыр, і содні тады. Бо ёсць да прыкладу слова "мэрам" - германізм ад "mehr" нават Коласам ужыванае, Лёсікам, дык і што, літаратурнае слова тады?? Я на 1000% упэўнены, што у народных гаворках ў некаторых мясэчках "суткі" - гэта прыбіральня была, мо цяперака пад уплывам рускай мовы значэнне знянілася. Вунь, Кастусь Цвірка якраз выступаў супраць слоў "лёс", "мець рацыю", "менавіта". Пачытай ягоны "шашаль мовы". Дык што адмовіцца ад іх?
У прыведзеных табой месцах яно ўжыта правільна. Там гэта "приветствие". Няўжо гэта не відаць?
Вітаньне = прывітаньне = рас. приветствие/привет < гэтага таксаса сынонім "прывет"
Вітаю = рас. приветствую! привет!
Я яшчэ раз паўтару. Вітаю = дзеяньне цяперашняга часу першае асобы адзіночнага ліку, тое слова, якое ўжываюць, калі вітаюць.
Прывітаньне = аддзеяслоўны назоўнік (рас. "приветствие", як "чытаньне", "хаджэньне").
Вітаю цябе.
А пры/вітаньне ўжытае на месцы "вітаю" гэта размоўная калька па ўзору расейскае.
Дарэчы, паводле Інстытута мовазнаўства, гаварыць "зялёналужская" - гэта літаратурная норма.
Заўваж пазначэньне "разм." ля "прывітаньня" як звароту. І ўвогуле граматычную якасьць.
I лясы ёй прывітанне > пріветствіе
Верхавінамі гудуць.
I лясы ёй "вітаем" > прівет(ствуем)
Верхавінамі гудуць.
Адна кабета напісала ліст ў Мінскі Метрапалітэн, што ў аб'яве станцыі няправільна вымаўляюць: там гавораць станцыя "ЗялёналуЖСКая", а паводле фанетыкі правільная "Зялёналуская". метрапалітэн ёй адказаў, што яны раіліся з Інсытутам мовазнаўства дзе такое вымаўленне ухвалілі і назвалі правільным, таму змяняць яны нічога ня будуць.
Так 100 % -у(с)ская павінна вымаўляцца, яны ўжо звар'яцелі на сваім крывапісе.
Трэ напісаць у інстытут, мо мэтрапалітэн ні з кім ня раіўся сапраўды.
Дык там быў у лісце адказ нейкага навукоўца з інстытуту, бок, так правільна. От так. Шукаў, нешта не магу знайсці, мо ўжо выдалілі допіс.
>>574187
>ЯСКАЗАЎ!!!
Слухай, пакажаш мне ў Корпусе "содні" ў такой жа колькасці і з такім жа ахопам розных рэгіёнаў, як у "мець рацыю" ці "прывітанне", тады і пагаворым.
>Гэта пра мабільную рацыю?
Якая мабільная рацыя сто гадоў таму?
>Дык што адмовіцца ад іх?
Ты ўвогуле чытаць умееш? Гэтыя словы распаўсюджаныя ў носьбітаў, іх выкарыстоўвалі класікі, яны ёсць у слоўніках.
"Содні" ў адным спецыфічным слоўніку сустракаюцца, і (магчыма) у нейкіх вузкіх дыялектах.
>>574179
>Там гэта "приветствие". Няўжо гэта не відаць?
Няўжо не відаць, што розніцы няма? "Перадаю прывітанне — Прывітанне!" Вось калі б прыдумалі (ці ўзялі з нейкіх дыялектаў) нейкае экзатычнае слова, прысадненне, напрыклад — можна было б параўнаць з "соднямі" замест "сутак".
Розьніцы няма бо ты кажаш як па-расейску. У беларускай узор вітаньня быў свой. Ты тупа кажаш: "прівет(ствіе)", заміж таго, каб насамрэч прывітаць: "вітаю!"
>Рацыя гэта такая ж белсатаўская трасянка як і шпацыр, і содні тады.
Ды хадзі ты нахуй.
>У беларускай узор вітаньня быў свой.
Дакажы. Я ў Коласа з Купалам бачу "прывітанне". Калі б было выключна "вітаю", то было б "вітанне".
У рускай таксама раўназначныя варыянты "привет" і "приветствую". У польскай бачу "чэсць!" (не ведаю польскай, але штось мне падказвае пра сувязь з рускім "чествовать").
Прывітанне ў хату вам, дзядзька Тарас!
Не шкадуй гарэлкі нам і кілбас!
Прывітанне вам, госці, баяны
Неасяжна вялікай зямлі
- Вельмі паважанаму профэсару маё шчырае, меджду протчым, прывітанне!
Што ты мне гэта паказваеш. Я то і так ведаю. Ты пішы ў Інстытут мовазнаўства.
https://youtu.be/J_7RBjLj4Ko
"Русіфікацыя на Беларусі"
Добра, дзяцюкі, хоць мы тутака часам і ў звадкі кдаемся, але ж ўсё заябіста.
Добра, дзяцюкі, хоць мы тутака часам і ў звадкі кдаемся, але ж ўсё заябіста.
Сабраўшыся на тры чоўна,
Веславалі мы да Коўна.
Праз тры дні і праз тры ночы
Дождж мачыў, а вецер ў вочы!
Усе нашы панічыкі
Зрабіліся як бічыкі:
На далоньках мазолікі
Чырванелі, як волікі,
Забалеліся жывоцікі,
Прамачыліся іх боцікі,
Ржа пабіла шкарпэтачкі...
Ох! бедныя ж вы дзетачкі!
Ноч зімная, дзень жаркі:
Папаліла чыста тваркі!
Пачарнелі, змаркатнелі:
Праз тры дні мясца не елі!..
Песні гудзець перасталі.
Усе чыста ўжо прысталі!
Але ў Коўне памаленьку,
Як хто глянуў на паненку, -
Ачуняў і боль забыўся,
Кожны б з кожнай ажаніўся:
Кожна міла і васола!
Прапаў смутак весь укола!
Як хто хоча быць ў гасціне,
То едзь ў Коўна на віціне,
Ці на плыце, ці на чоўне;
Дапытайся толькі ў Коўне,
Гдзе Пятровічава хата:
Там сям'я уся багата
У гасціннасць, у шчыроту,
Людску міласць і даброту.
Там накормяць, развасэляць
І твой смутак тут раздзеляць.
Коўна (р. 1897, д. 20 ліпца)
Elżbieta Radziwiłł podczas wizyty w Białorusi w 2009 roku. Ostatnia z rodu dla której nieświeżski pałac był domem zmarła w lipcu w wieku 104 lat
> W końcu mój ojciec mówił tylko po białorusku w Nieświeżu»
Ох этот хлопский романтизм у нобилитета
Гэтая альжбэта, пісалі, калі наведвала Нясвіжскі палац, вельмі нахабна сябе паводзіла, панавата.
гэ-гэ. Ось така хуйня малята.
> гэ-гэ. Ось така хуйня малята.
Ну так то балтом быть лучше чем татарским семенем а потом еще и потурченым в хуііі веке.
Асабліва балтам якога старажытныя украінцы навучылі чытаць ды з дубу знялі, бы тую малпу.
Масавы чытач гэтак жа разбіраецца ў этнаграфіі, як і ў лінгвістыцы. Не чытайце савецкіх каментаў.
>>574237 Палянізм
>>574238 Заходнерусізм
>>574240 Украінізм
>>574242 Літуанізм
Пералік, каго я сяньня ўхваляю
>>574244 Непахісны элітарызм думкі як адзіны абаронца нацыянальнае цывілізацыі
Тэматычныя слоўнікі
https://www.twirpx.com/file/2887251/
https://www.twirpx.com/file/1902520/
У тарашкевицы нет задач. В русском мы тоже говорим "сьнег" "сьвежий", но смысл это всё так прописывать, если иначе никто почти и не говорит?
Зачем гоняться за куколдским произношением Этер и катедра я тоже не очень понимаю.
У классической кодификации языка есть задача сохранения всей уровней языка, с чем она успешно справляется. Языковое пространство примерно поровно разделено между двумя (конечно граница условна, так как различия около 1 % и оба кода соседствуют, а аутентичные элементы тарашкевицы до некоторой степени перенимаются норкомовкой, а наоборот - нет).
>В русском мы тоже говорим "сьнег" "сьвежий", но смысл это всё так прописывать, если иначе никто почти и не говорит?
Слишком жирно. Может ты ещё и ц смягчяешь ассимиляционно? Кто блять так говорит? Скинь мне - что там у вас популярно - Дудя или Варламова, или Пыню, посмотрим какие у них сьнег и сьвежий.
>куколдским произношением Этер и катедра
Куколдское это эфир и кафедра. Инфа 100 %.
В четвёртых тебя совсем мало должно волновать всё это. Тарашкевицу никто не навязывает силой, в отличие от норкомовки, уже почти сто лет. Если ты каким-то боком изучаешь язык, должен бы знать, что новые самоучители уже пытаются совмещать обе нормы.
>>575154
Ну ты это скажи поборникам норкомовки, которые даже не знают, что два типа склонения прилагательных согласованных с существительными родительного падежа единственного числа женского рода прописаны как вариативные в академических учебниках, и воспринимают только то, к чему их склонила реформа. Русификация: фонетическая, лексическая и калькирование, даже грамматически - ввод церковнославянского заимствования в русском, причастного окончания -щий в виде -чы, даже не смотря на возникающую омонимию с деепричастным окончанием -чы.
>Слишком жирно. Может ты ещё и ц смягчяешь ассимиляционно? Кто блять так говорит? Скинь мне - что там у вас популярно - Дудя или Варламова, или Пыню, посмотрим какие у них сьнег и сьвежий.
Ну вось прыклады, калі прыслухацца то расейцы шмат чаго асімілююць, але не заўсёды. Напэўна залежыць ад нейкіх яшчэ абставін
Пыня:
https://www.youtube.com/watch?v=GatNg4_WkNg
6:40 - союзьники
6:44 - зьдесь
6:59 - в том чисьле
6:11 - продьвигать
Варламаў:
https://www.youtube.com/watch?v=trpNOBhcKuY
0:04 - новосьти
0:55 - избирательная (без асіміляцыі)
1:05 - то есьть
1:34 - двесьте (думаю Пыня б тут сказаў дьвесьте)
1:47 - консьтитуционное
Пра снег і свежы ў іх выкананні не знайшоў, але вось мульцік: https://www.youtube.com/watch?v=OWKCRSOQ7Us
0:38 - снег без асіміляцыі
1:16 - сьнегом, ужо з асіміляцыяй, пры чым ад той жа спікеркі
1:18 - сьнег
Мне аддае саветчынай вельмі моцна, усе гэтыя "пяцігодку за 4 гады" і «Праз карняплоды да сацыялізму»
Я зайшоў яшчэ на аграпункт, які быў побач з больніцай. Там я вельмі добрую прапанову даў аграномам: вялікімі чырвонымі літарамі ў канцылярыі вывесіць лёзунг: «Праз карняплоды да сацыялізму».
...
«Тое, што ты надумаў, лічу найвялікшым сусьветным глупствам. Партыя — ня дзеўка, якую можна спакушаць бяскарна. Зарубі сабе гэта на тваім кірпатым носе!.. Які ты будзеш камуністы? Толькі сьмяшыць людзей будзеш! Кажучы фігуральна, цябе трэба каленам пад мяккія часткі штурхаць да сацыялізму!.. Ты, бачу, зусім не зьмяніўся і добраму не навучыўся. А трэба, трэба! Бо ў людзей дурні здыхаюць, а ў нас як з вады вылязаюць!...»
...
— Тав. Руды! Ты жорстка, фатальна памыляешся! Ты павінен грунтоўна ўлічваць агульна-палітычнае значэньне кампаніі за новы быт, якую праводзіць наша моладзь! Культурная рэвалюцыя, якая зьяўляецца ўдарным лёзунгам нашага часу, патрабуе карэннай перабудовы нашага быту, аздараўленьня ўсяго цела, прыгнечанага буржуазіяй і фашызмам... Без пралетарскай культуры цела ня можа быць сацыялізму...
Насамрэч тут можна гаварыць пра 2 розныя правапісы: на першым фота — тарашкевіца (МенгарвыканкОму, то-бок комітэту), на апошнім жа чытаем "камітэту", то-бок прынятая прапанова аб перадачы акання Акадэмічнай канферэнцыяй 1926 (асобнай назвы для гэтага правапіса няма, хай будзе "канферэнцаўка". Тарашкевіч гэтую прапанову з аднаго боку крытыкаваў, а з іншага прызнаваў, але ў ягоных правілах увогуле хрэн зразумееш, як правільна пісаць: камітэт ці комітэт. У выданнях 1919, 1920, 1931 быццам бы комітэт, выданне 1929 быццам бы і дазваляе "камітэт" па прынцыпе "як чуецца, так і пішацца". Падрабязней з цытатамі ў наступным допісе.
Рэформа 1933 часткова вярнула ў гэтым аспекце "класічныя" правілы Тарашкевіча (1919-га). У 1956 нарэшце амаль паўсюль увялі аканне, ІМХО, самы просты і лагічны варыянт, чым ва ўсіх мінулых правапісах ("тут пішам, тут не пішам, а чаму? а таму што!").
Вячорка з Саўкам пры стварэнні свайго "клясычнага" правапісу ў 2005-м у гэтым пытанні таксама цалкам скапіравалі правілы правапісу-1956.
Карацей, усё не так проста.
У выданні 1929 Тарашкевіч у прадмове піша:
Горш за тое: непавязаныя, паасобныя зьмены “на лепшае” могуць заграмазьдзiць i загарадзiць дарогу да запраўды добрай рэформы.
Дзеля гэтага аўтар устрымаўся ад увядзеньня i тых зьмен, якiя прыняла “Акадэмiчная Конфэрэнцыя па рэформе правапiсу i азбукi”, склiканая Iнстытутам Беларускае Культуры 14 лiстапада 1926 г. ў Менску.
Ёсьць над чым падумаць i папрацаваць, дык можна i трэба пачакаць, высьцярагаючыся, каб лепшыя новыя дэталi, не псавалi больш-менш неблагога цэлага, якое ўжо iснуе.
Там жа пра чужаземныя словы, прыводжу цалкам:
§ 97. ЧУжазeмныя cлoвы, yзятыя з чyжoe мoвы даўнo, пiшyцца так, як гэта чyваць y штoдзённым yжыткy: лiтаpа, аканoм, аpганicты, паляpyш, калiдop, лeваpвэp (i pавoльваp), пpатакoл.
Чyжазeмныя cлoвы, нядаўна ўвайшoўшыя ў бeлаpycкyю мoвy, аcаблiва-ж навyкoвыя тэpмiны, пepаважна пepадаюцца па магчымаcьцi, так, як y тэй мoвe cкyль яны ўзятыя: тэлэгpаф, тэлeгpама, кoлёквiyм, гeoгpафiя, гeoмэтpыя, тэpытopыя, yнiвэpcытэт, эвoлюцыя, элeмэнт, iнтэлiгeнцыя i г. д.
У нeкатopыx з такix cлoў yжo аканчальна пpынята чаcткoваe аканьнe, напpыклад: лiтаpатypа, нe лiтэpатypа (пад yплывам cлoва лiтаpа), pэдактаp, дыpэктаp, iнcпэктаp, а нe pэдактop, дыpэктop, iнcпэктop – пад yплывам бeлаpycкix знаxаp, пicаp i падoбн.
Heкатopыя cлoвы, нядаўна пepанятыя ў наpoдзe, так xyтка i глыбoка ўcвoiлicя ў наpoднай мoвe, штo i ў лiтаpатypнай мoвe пpынята ix пicаць з пoўным аканьнeм, напpыклад: аpатаp (opатop); камiciя, камiтэт, камicаp, вакзал, аказiя.
Замecта чyжазeмныx падвoйныx зычныx пiшyцца пpocтыя: каcа, маcа, тэлeгpама, Фiнляндыя, Гoляндыя, а нe – каccа, маccа, тэлeгpамма, Гoльляндыя, Фiннляндыя i г. д.
Aднак y нeкатopыx cлoваx заcтаeцца падваeньнe: Ганна, манна, ванна, мадoнна, Бyдда, Mэкка...
Чyжазeмнаe l (cяpэдняe) пepадаeцца мягкiм ль, як y cлoваx лямпа, пляц, плямка, клямка; Лёндан, лёзyнг, мoнoлёг, лёяльны, фiлёзoфiя i г. д., абo цьвёp-дым л, як y cлoваx капiтал, iдэал, iнтэгpал, адмipал, аpтыкyл, матэpыял, пpатакoл, фopмyла, канiкyлы, бiбyла, тpыбyнал i iнш.
У чyжазeмныx cлавox (y аcнoвe) нe дапycкаeцца цeканьнe i дзeканьнe, а дзeля тагo: дыплёмат, тыpан, дынамiт, тып, тэатp, аптэка, тэлeгpама, дэпo, cтyдэнт i г. д., а нe – дзiнамiт, цiп, cтyдзeнт i г. д.
He зьмягчаюцца звычайна й зычныя з, с i ц: аcыcтэнт, магазын, пазыцыя, кooпэpацыя i г. д. , алe фантазiя, пoэзiя, аказiя, Aзiя, Ciбip i iнш.
Aпpача cлoў здаўныx-даўна абeлаpyшчаныx – Пiлiп, Язэп, xyнт, каxля, xваля, Xама, Xвeдаp...– чyжазeмны гyк ф пepадаeцца пpаз ф: фopма, фpoнт, манiфэcт, фамiлiя, фабpыка, Францыя i г. д.
УBAГA. Пepадача чyжазeмныx cлoў блiзка ўва ўcix cлавянcкix мoваx выклiкала i выклiкаe бoльшыя цi мeншыя тpyднаcьцi.
Acаблiвyю тpyднаcьць для бeлаpycкай мoвы вытваpаe аканьнe. Tpэба дyмаць, штo заўcёды бyдзe тэндэнцыя (наxiл) i, пpocта, жыцьцёвая патpэба пpавoдзiць аканьнe i ў чyжазeмныя cлoвы. Aлe пpавяcьцi пoўнаe аканьнe – а, я на мecцы о, э, е тpyдна бyдзe дзeля дзьвёx пpычын. Пepшаe, штo такoe аканьнe залiшнe адpывала-б cлoва ад ягo pадавoдy, напpыклад: талягpама, гяагpафiя, балятpыcтыка(!)...Дpyгoe i важнeйшаe, штo гэта ня зyciм згoдна з наpoднай фoнэтыкай, дзe маeм звычайна на мecцы нeнацicкныx э, е гyкi ы, і абo дyжа зблiжаныя да ix: аpышт, канцыляpыя, тылiгpама, тыятp (цiятp). Лiтаpы э i е азначаюць гyкi нe залiшнe далёкiя ад такoга жывoга выгаваpy, каб нeльга былo ix пакiнyць. Пpаўда, яны наpyшаюць пpавiла аб аканьнi, алe затoe...вyчаць кpыxy чyжазeмныx cлoў, yжываныx yciмi наpoдамi cьвeтy.
Mагчыма, штo пpавядзeцца аканьнe аднocна да о: пpафэcаp, маналёг (замecта пpoфэcаp, мoнoлёг) i г. д. Aлe i тyтака пpыдзeцца, вiдаць, пpынамci ў нeкатopыx pазox затpымаць о нeнацicкнoe, напpыклад: антoлёгiя (выбаp вepшаў – “кpаcак”) i oнтoлёгiя (“наyка аб быцьцi”). Tyтака вeльcмi xаpактэpны пpыклад такix бeлаpycкix cлoў, як мoвазнаўcтва, пpыpoдазнаўcтва i падoбныя (о нe пад нацicкам!).
Скрыны з выданняў 1919 (1920 цалкам з ім супадае, прынамсі ў гэтым абзацы) і 1931 прыкладаю.
Калі хтосьці можа пасля ўсяго гэтага зразумець, дзе па-тарашкевічаву пісаць А, а дзе О — патлумачце. Па-мойму, сам Тарашкевіч не вельмі добра гэта разумее.
Алсо, звярніце ўвагу на словы Францыя, магазын, тpyднаcьць і г.д. Бо тут жа любяць на Тарашкевіча спасылацца тыя, хто яго не чытаў, так?
Правапіс уплывае на вымаўленне, асабліва пры інтэнсіўных сацыяльных зрухах. Скажам, да ўрбанізацыі і ўсеагульнай рускамоўнай граматнасці беларусы захоўвалі дыялектныя асаблівасці, вось яркі прыклад:
>>573098
>Zachad: strecha, hrešny, televizar
>Ushod: stracha, hrašny, cielavizar
Сённяшнія гарадскія носьбіты, асабліва маладыя, гавораць больш-менш уніфікавана і часцей па прынцыпе "як пішацца, так і чытаецца", не асімілюючы.
Ва ўсіх краінах нейкі стандарт паціху выціскае дыялекты, хоць у Італіі, хоць у Германіі. У рускай мове таксама ад старамаскоўскага говару, скажам, рожкі ды ножкі засталіся. Сапраўды, [сЬнек] і [сЬвежый] у Маскве сёння пачуць складана, хіба што ў старых людзей і на сцэне Малага тэатра. Хаця яшчэ зусім нядаўна гэта было нарматыўным вымаўленнем. Думаю, тут у тым ліку "заслуга" правапісу.
>>575210
>Слишком жирно.
Не занадта. Скрын прыводжу.
>Тарашкевицу никто не навязывает силой, в отличие от норкомовки, уже почти сто лет.
Любы "школьны" правапіс "навязваецца сілай". Хоць стандартная італьянская (па-сутнасці, таксанская) для жыхароў Неапаля і Венецыі — навязаны чужы дыялект, хоць хохдойч у Ніжняй Германіі (ім увогуле, падазраю, галандская бліжэй), хоць "тарашкевіца" ў 1919-1926 (і "канферэнцаўка" ў 1927-1933). Скажам, для носьбітаў ікаючых і екаючых дыялектаў што "наркамаўскае", што "тарашкевічава" вымаўленне "вЯсна, бЯроза, зЯлёны" замест іх родных "вІсна", "вЕсна" і "вьсна" — навязанае.
— Проўду, дзеду, кажаш, — падлабуньваўся да старога Лёшка. Ён, як і большасць жыхароў Прынямоння, вымаўляў “узёў”, “укроў”, “доў”, а яшчэ “галубэ”, “валэ”.
— У школе настоўніца зніжала адзнакі за “оў”, “ёў”, — неяк паскардзіўся малы бацьку, — патрабуе казаць галубы, валы, узяў, украў.
— Што твая настоўніца, — злуе ён. — Паспрабуй крыкні “узяў”, “даў”. Не прадыхнеш. Слова, нібы косць, засядзе ў горле. Выгукне плытагон на ўсе грудзі “узё-ёў”, “падо-оў” і разнясецца па вадзе рэха
>новые самоучители уже пытаются совмещать обе нормы.
Прывядзі прыклад, цікава паглядзець.
>скажи поборникам норкомовки, которые даже не знают
Ну як жа без strawman'аў, ну.
>ввод причастного окончания -щий в виде -чы
Каб ты ведаў, у народных гаворках яно і было. Не паўсюдна. Што характэрна, менавіта ў савецкія часы пад уплывам літаратурнага стандарту гэтае -чы канчаткова састарэла і цяпер здаецца 100%-м русізмам (як і "труднасьць" у Тарашкевіча).
Ахвігець, дзякуй. А як ты гэта вышукваеш?
>Напэўна залежыць ад нейкіх яшчэ абставін
Яно ні ад чаго асабліва не залежыць, хто як хаціт, той так і гаварыт. Асіміляцыі ў жывых гаворках заўжды непаслядоўныя.
> Правапіс уплывае на вымаўленне
Чо за хуйню ты несёшь? По твоей логике русские уже давно должны были говорить как пишут, а нихуя. Правописание влияет на произношение только в наше время, когда белорусский учат по учебникам (а не от живых нативов), и учат неправильно.
Уплывае ≠ суздром змяняе за 0.0001 нсек з моманту ўвядзення уніфікаванага правапісу
Так што ні з якой логікі тое што ты напісаў не вынікае.
Уплываць яно можа і часткова, і на працягу многіх пакаленняў
Вышукваю што? Відосы проста з топу выдачы ютуба па запытах Пуцін інтэрв’ю, Варламаў.
У мяне ёсць гіпотэза, што беларусы асімілююць у расейскай мове менш, бо для нас у 1-3 пакаленні як правіла гэта мова чужая і вывучаная па падручніках згодна з тым як там напісана. Як і расейскамоўныя дзеці ў школе чытаюць беларускую мову так як пішацца і забываюць пра асіміляцыі. Я заўсёды расейцаў у Беларусі пазнаю па тым як яны вымаўляюць словы кшталту дождь -> дощь, а беларусы кажуць дошць. І ў цэлым расейцы больш адхіляюцца ад правапісу.
Але гэтая гіпотэза нічым не пацверджана акрамя ўласнага вопыту
> Уплываць яно можа і часткова, і на працягу многіх пакаленняў
Напомню, что изначальный тезис был про реформу языка. "На працягу многіх пакаленняў" это уже не реформа, это естественная эволюция. Реформа - это изменение, которое происходит единовременно по указу ограниченного числа лиц, имеющих власть. Вся история человеческих языков показывает, что любая попытка реформировать язык просто приводит к созданию искуственно навязанной нормы языка, которую используют в печати и на публике, и которая заметно отличается от естественного языка, на котором люди говорят и пишут в отсутствие давления власти. И уж тем более никаким образом невозможно реформировать произношение языка - это просто не работает так: людей невозможно переучить произносить слова не так, как они привыкли в родном языке. Попытки запрета одних слов или насильно заменить одно слово другим просто приводят к тому, что "запрещённые" слова просто перестают употребляться в официальной обстановке, но активно употребляются в фольклоре и в подпольной печати. Слово из языка никаким образом удалить нельзя.
>Прывядзі прыклад, цікава паглядзець.
https://www.labirint.ru/reviews/goods/551822/
>>575367
>Напомню, что изначальный тезис был про реформу языка. "На працягу многіх пакаленняў" это уже не реформа, это естественная эволюция.
Лол, гэта быў твой тэзіс (>>575154), а першапачаткова (>>575150) была згадана рэформа правапісу.
Гэтая рэформа зьмяшчала ў сабе мэту прыпадабненьня беларускай мовы да расейскай. Гэтак званае "Избавление от нацдемовских элементов". Вынік гэтае рэформы супадае зь яе тымчасовай мэтай.
І неяк "выпадкова" ўсе зьмены набліжалі бел. да расейскай.
> прыпадабненьня беларускай мовы да расейскай
Не "мовы", а орфографии.
>по сути
>>575457
1. Мовы
2. https://ru.m.wiktionary.org/wiki/%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%D0%BC
3. орфографии.
>>575206
>У тарашкевицы нет задач. В русском мы тоже говорим "сьнег" "сьвежий", но смысл это всё так прописывать, если иначе никто почти и не говорит?
Это носитель языка, в котором прочь, дрожь, бульон, Нью-Йорк, счастье, жюльен, говорит о недостаточной логичности моего по причине обозначения ассимиляции на письме. Это что называется соринка в оке другого, а в своём бревно.
Ещё раз тебе говорят, реформа - это единовременное изменение. Если даже и предположить, что у авторов реформы белорусской орфографии была задача реформировать язык, то всё равно это за реформу не считается, потому что изменения в языке, если и произойдут, то не раньше, чем через сотню лет, а совок столько не прожил. Да и предположение это выглядит очень натянутым: если и реально ставилась цель изменить язык, то проще было это попытаться сделать кровавыми методами КГБ, чем реформой орфографии.
>Если даже и предположить, что у авторов реформы белорусской орфографии была задача реформировать язык, то всё равно это за реформу не считается, потому что изменения в языке, если и произойдут, то не раньше, чем через сотню лет, а совок столько не прожил.
реформа: 1933
Ян Скрыган, “Яшчэ трохі аб мове” (1962–1964) :
>Можна было б пагаварыць пра вымаўленне, калі нават па ўсіх законах зробленая фраза не дае адчування натуральнасці, бо ў ёй страчана прырода мяккіх зычных дзь, зь, ць, сь, нь. Але гэты папрок, на жаль, прыходзіцца рабіць нашай граматыцы. З таго часу, як мы выкінулі памякчальны знак, вымаўленне перастала перадаваць асаблівасць мовы, літаратурная мова аддалілася ад народнай. Спадзяванні, што мяккая галосная будзе перадаваць памякчэнне на папярэднія зычныя, не апраўдаліся.
>Да и предположение это выглядит очень натянутым: если и реально ставилась цель изменить язык, то проще было это попытаться сделать кровавыми методами КГБ, чем реформой орфографии.
Доля белорусскоязычных тогда не шла ни в какое сравнение с сегодняшним, поэтому это было бы сравнимо с полномасштабной политикой гетто, а так просто в тихую расстреливали филологов в куропатах. Между прочим цель и сегодня остаётся прежней. Урезания "сверху" пространства употребления языка (те же ценники в магазинах, некоторые учебники в школе ни с того ни с сего поменяли язык на моих глазах в 2000х), закрытие белорусскоязычных образовательных учреждений и б. культурологических кафедр, ликвидация союза писателей и др., запрет бесплатных курсов языка, В бланке поступления в школу в графе "выбора" языка обучения для ребёнка распечатано "русский".
Но ты конечно приведёшь мне фактическое обоснование, почему современник реформы, языковед и писатель, слова которого я привёл выше, неправ, и докажешь правильность своей такой верной теории о сталетнем изменении языка из-за офрографии?
Кто-то из БССРовских фиолологов про подоплёку этого и некоторого другого написал после совка, не вспомнил его имени сейчас.
> Но ты конечно приведёшь мне фактическое обоснование, почему современник реформы, языковед и писатель, слова которого я привёл выше,
Я его не знаю, и не знаю, почему он так написал. Он же не лингвист. А вот лингвисты, изучающие белорусские диалекты, чот не заметили никаких изменений в связи с тарашкевицей. Так что, вероятней всего, имеется в виду речь людей, для которых родной русский, которые учат белорусский по хуёвым учебникам у преподов, для которых этот язык тоже не родной. Вот при таком условии произношение может быть каким угодно. В нативной же среде произношение человек перенимает в устной форме от родителей и окружающих до того, как начинает учиться писать и читать, и это произношение уже потом очень трудно поменять даже при желании.
> в связи с тарашкевицей
в связи с переходом с тарашкевицы на наркомовку.
фиксанул себя
А с чего ты взял, что это именно русские заимствования? В славянских языках очень многие слова - это просто когнаты, то есть, происходят от одного и того же древнерусского слова-предка. При этом целый ряд слов в русском и белорусском просто может звучать абсолютно одинаково или с минимальными оттенками различия.
>А вот лингвисты, изучающие белорусские диалекты, чот не заметили никаких изменений в связи с тарашкевицей.
>>575506
>в связи с переходом с тарашкевицы на наркомовку.
Пруфать будешь?
Алсо ты по всей видимости не представляешь как смешно со стороны:
>я знаю о постэффекте руссификации орфографии в белорусском лучше белорусского литератора жившего в тот период, лучше белорусскоязычных с несравнимо бóльшим языковым опытом чьи бабушки и дедушки говорили на чистейшем, моё мнение что-то значит!
>мимо Иван, Сыктывкар, 18 годиков
А пруфы если будут, то в таком же стиле?
Алсо при чём здесь диалекты /о
В литературном белорусском нет диалектов, Ванюша
>А с чего ты взял, что это именно русские заимствования?
>ряряряря
Потому что они появлялись/-яются всё в последующих словарях, в которых их раньше не было.
https://urok.shkola.of.by/ruska-belaruski-slonik-1937-goda-pad-red-a-aleksandrovicha--si.html
«Руска-беларускі слоўнік» 1937 года пад рэд. А. Александровіча – сімвал русіфікацыі і збяднення беларускай мовы
https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/arche/html/2007-06/paciupa706.htm
Група І: Новыя расеянізмы. За расеянізмы савецкія слоўнікі крытыкаваліся ня раз. Здавалася б, куды ўжо далей, яшчэ трохі — і засьмечваньне мовы знутры можна будзе прыраўнаць да яе забароны звонку. Аднак аўтар зрабіў яшчэ адзін крок у кірунку русіфікацыі. Я склаў ладны сьпіс расеянізмаў (і, відаць, ён далёка ня поўны), якіх няма ані ў пяцітамовым Тлсл., ані ў аднатамовым, але паўнейшым Бірсл.
(Пра: Шведаў, С. М. Слоўнік сінонімаў беларускай мовы.)
Думаю нужен словарь руссизмов с отслеживанием кратности, проникновения (чаще конченной попыткой, т. к. это говно приживается только у малограмотных носителей, которые например вместо "бо" что только не используют, "таму што", "патахую што", "так як", у тутэйшага шляхціча в видео эколингвиста вообще проскакивали "так как", это пиздец лол), и места написания/издания, если это любая литература или публикацистика.
Второй пик просто для антуража.
>малограмотных носителей
Неверное сочетание, фиксану как
>малограмотных носителей трасянки без каких-либо регулярных черт языка
>>575367
Прытрымай коней, я нідзе не сцвярджаў, што можна ВЖУХ! — і рэфармаваць мову, на якой гавораць мільёны людзей, на працягу аднаго пакалення. Старыя бабулькі месцамі дагэтуль гавораць на "натуральных" дыялектах. Я звярнуў увагу, што рэформа правапісу ў бок меншай фанетычнасці можа паўплываць на вымаўленне на працягу некалькіх пакаленняў (і ў выпадку беларускай — паўплывала). Вядома, правапіс англійскай з "пішам Манчэсцер, чытаем Ліверпуль", даўняй пісьмовай традыцыяй і вялізным ядром аднамоўных носьбітаў будзе куды менш уплываць на вымаўленне, чым правапіс беларускай з ідыёцкім стэрэатыпам "як пішацца, так і чытаецца" і павальным двухмоўем на працягу пакаленняў (і аднамоўем большасці маладых беларусаў).
>Чо за хуйню ты несёшь? По твоей логике русские уже давно должны были говорить как пишут, а нихуя.
>Правописание влияет на произношение только в наше время, когда белорусский учат по учебникам (а не от живых нативов)
Па маёй логіцы, па-першае, у беларускай і рускай моў крыху розныя гісторыя, правапіс і становішча ў сучасным свеце. У рускай хаця б гістарычна няма "як пішацца, так і вымаўляецца".
Па-другое, правапіс рускай мовы на вымаўленне такі паўплываў, наколькі я магу судзіць, і таму радкі Пушкіна і Лермантава ў сучасным вымаўленні згубілі рыфму (а ў "старамаскоўскім" вымаўленні выдзеленае вымаўлялася аднолькава):
Один какой-то шут печальный
Ее находит идеальной.
Князь тихо на череп коня наступил
И молвил: Спи, друг одинокий!
Твой старый хозяин тебя пережил:
На тризне уже недалекой…
Белеет парус одинокий
В тумане моря голубом!..
Что ищет он в стране далекой?
Что кинул он в краю родном?..
Ці куды падзелася фрыкатыўнае Г у словах "благо, благодарить, благодать, господин" і г.д.? У сучасных носьбітаў яно і ў "Господь Бог" замененае на Г выбухное. Іх продкі вучылі гэтыя словы разам з вымаўленнем ад "жывых натываў", але ў часы Джугашвілі гэтых "жывых натываў" на Салаўкі адправілі (ці адразу да "начальства" ў асобе Яхве).
Пра асіміляцыі пісаў вышэй. Тое ж "осторожно, дЬвери закрываются" ў маскоўскім метро, што яшчэ ў нулявыя на некаторых лініях здзіўляла не-масквічоў (https://jaspe.livejournal.com/1077403.html http://www.trworkshop.net/forum/viewtopic.php?f=55&t=10139&start=420 ), сёння ўжо наўрад ці пачуеш (я не чуў):
https://youtu.be/HDyrnrR6AMw
https://youtu.be/wyag90lUeWM?t=153
>Напомню, что изначальный тезис был про реформу языка. "На працягу многіх пакаленняў" это уже не реформа, это естественная эволюция.
Дзе мяжа паміж "штучнымі" і "натуральнымі" зменамі вымаўлення? Калі распаўсюджваецца стэрэатып "як пішацца, так і чытаецца", і людзі пачынаюць вымаўляць па-напісанаму, ігнаруючы носьбітаў, бо "ў іх трасянка і ўвогуле яны старыя і непісьменныя", то тут уплыў правапісу відавочны, і я бы не назваў яго натуральным.
> Дзе мяжа паміж "штучнымі" і "натуральнымі" зменамі вымаўлення?
Там же, где различие между реформой и эволюцией.
> і людзі пачынаюць вымаўляць па-напісанаму
Напомню ещё раз, что в большинстве языков мира люди учатся говорить намного раньше, чем читать и писать, поэтому учатся на слух. Есть люди, которые вообще не умеют читать, но всё равно прекрасно овладевают произношением языка. Влияние орфографии на произношение начинается тогда, когда обучение языку идёт по книге. В русском языке есть хороший пример - слово "желчь", которое раньше звучало как "жёлчь", но поскольку оно в живом языке почти не употребляется, то люди в основном натыкаются на это слово впервые в письменном виде, а из-за необязательности "ё" в русском языке, его произношение перешло на "желчь". Но в русском языке это единичные примеры, которые можно пересчитать на пальцах. То, что в белорусском языке происходит массовое влияние письменности на произношение - это вне всякого сомнения результат того, что люди начинают своё знакомство с белорусским языком с книг и учебников, а не от мамки родной.
>Гэтая рэформа зьмяшчала ў сабе мэту прыпадабненьня беларускай мовы да расейскай.
Фармальна пастулявалася спрашчэнне напрацовак Тарашкевіча і імкненне наблізіць літаратурную мову да мовы "шырокіх мас пролетарыяту і бядняцка-серадняцкага сялянства".
https://andrejczyk.blogspot.com/2006/03/1933.html
Пры гэтым камуніста Тарашкевіча аўтары абараняюць ад "нацдэма" Лёсіка.
Што там у галаве ў Александровіча насамрэч было — ніхто сёння і не даведаецца.
Але атмасфера была, мякка кажучы, нездаровай. У выніку пад рэпрэсіі трапілі ўсе: і Тарашкевіч, і Лёсік, і Александровіч (хаця і ў рознай ступені).
>>575450
>І неяк "выпадкова" ўсе зьмены набліжалі бел. да расейскай.
"Колгас" змянілі на "калгас", "комітэт" на "камітэт", і г.д. Што з гэтага бліжэй да "колхоз" і "комитет"?
>>575489
>отметки "устаревшее", "разговорное" напротив всех слов
>всех
Моцнае сцверджанне. Гэта пра які слоўнік гаворка? У ТСБМ не назіраю падобнага.
>>575505
>А вот лингвисты, изучающие белорусские диалекты, чот не заметили никаких изменений в связи с тарашкевицей.
Яшчэ адно моцнае сцверджанне. Пруф прынясеш?
>>575797
>Потому что они появлялись/-яются всё в последующих словарях, в которых их раньше не было
Прыклад прывядзеш?
>>575798
>https://xn--d1ag.xn--e1a4c/pub/arche/html/2007-06/paciupa706.htm
Гаворка пра слоўнік 2004. Не ведаю, што ты гэтым сказаць хацеў. Алсо, наезды Пацюпы прыкладна таго ж узроўню, што і высер Шведава.
>>575799
Для справядлівасці, "рада", хутчэй за ўсё, увогуле не славянскае слова, а германізм (Rath). "Совет" жа — калька з грэчаскай, со-вет, "сумесная размова". Слова "веча" ведаеш? Вось гэта такі нават не кагнаты, а аднакарэнныя словы.
>Там же, где различие между реформой и эволюцией.
Реформа (лат. reformo) — изменение правил в сфере человеческой жизни, не затрагивающее функциональных основ, или преобразование, вводимое законодательным путём.
Эволюция (от лат. evolutio — развёртывание) — процесс не онтогенетического развития, одноуровневой качественной трансформации и/или деградации, процесс структурного изменения чего-то от одного состояния к другому.
Не жанглюй словамі. Літаратурную норму ці стандарт можна рэфармаваць, такім чынам справакаваўшы змены ў жывой мове таксама.
>Напомню ещё раз, что в большинстве языков мира люди учатся говорить намного раньше, чем читать и писать, поэтому учатся на слух
Тады для каго складаюць арфаэпічныя слоўнікі?
>В русском языке есть хороший пример - слово "желчь", которое раньше звучало как "жёлчь", но поскольку оно в живом языке почти не употребляется
Вось у тым і штука, што ёсць умоўная 1000 слоў, якія выкарыстоўваюцца штодня, і ёсць дзясяткі тысяч слоў, якія ў любой мове асвойваюцца праз кнігі. Калі не цяперашнім пакаленнем, то мінулымі. Проста мы гэтага асабліва не ведаем. Як гаварылі немцы да Бібліі Лютэра? Англічане да King James Version і Шэкспіра? Рускія да Ламаносава і Пушкіна? Усе нацыі ў нейкі момант сутыкаюцца з тым, што нейкі дыялект становіцца прэстыжным і "сталічным", і прыходзіцца яго вучыць. Пры гэтым вывучыць можна і няправільна, ага, асабліва калі правапіс не вельмі добра перадае вымаўленне.
У беларусаў проста гэта адбылося занадта позна і на фоне размытай нацыянальнай самасвядомасці. Прэстыжным, "гарадскім" дыялектам стала блізкая, але іншая мова — руская (для некаторых польская, асабліва ў даўнія часы).
>То, что в белорусском языке происходит массовое влияние письменности на произношение - это вне всякого сомнения результат того, что люди начинают своё знакомство с белорусским языком с книг и учебников, а не от мамки родной.
Угу, "дверь" замест "дЬверь" — несумненна доказ, што рускія сваю мову ўпершыню ў пісьмовай форме бачаць.
Калі б вымаўленне залежала выключна ад вымаўлення мамкі, то мы б дагэтуль усе на праіндаеўрапейскай мове гаварылі. А на справе ў значнай колькасці беларускіх сем'яў бабкі на дыялектах беларускай гавораць, дзеці — на трасянцы, унукі — на беларускім варыянце рускай літаратурнай мовы.
Безумоўна, гэта моцна ўплывае, але больш важны фактар — стэрэатып "як пішацца, так і чытаецца".
>https://www.labirint.ru/reviews/goods/551822/
І дзе там сумяшчэнне афіцыйнага і "клясычнага" правапісаў? Мяккіх знакаў не бачу, "ня" не бачу, перадачы запазычанняў на польскі манер не бачу. Гэта афіцыйны правапіс, можаш пераканацца па "бізнесмен/бізнесовец" на пікрыле.
Адзіны вядомы мне варыянт сумяшчэння афіцыйнага правапісу і "тарашкевіцы" — гэта т.зв. "дзеясловіца".
https://be.wikipedia.org/wiki/Дзеясловіца
І кніжка Соміна напісаная не на ёй, а звычайным афіцыйным правапісам. Ну хіба што месцамі ёсць уставачкі з параўнаннем "а класічным правапісам будзе так".
> Літаратурную норму ці стандарт можна рэфармаваць
Да. Но не язык. А изначально писалось именно про реформу языка, могу ещё раз указать на тот пост.
> Тады для каго складаюць арфаэпічныя слоўнікі?
Для носителей диалектов всяких. Плюс для слов, которые мало употребляются в живой речи.
> Прэстыжным, "гарадскім" дыялектам стала блізкая, але іншая мова — руская
Ну да, все так.
> Угу, "дверь" замест "дЬверь" — несумненна доказ, што рускія сваю мову ўпершыню ў пісьмовай форме бачаць.
Нет, просто разные языки.
> Калі б вымаўленне залежала выключна ад вымаўлення мамкі, то мы б дагэтуль усе на праіндаеўрапейскай мове гаварылі
Тебе стоит сначала побольше почитать по этой теме, прежде чем неумело троллировать.
> стэрэатып "як пішацца, так і чытаецца".
То есть, маленькие белорусы дорастают до возраста, когда начинают учиться читать, осознают, что всё это время произносили слова неправильно и начинают переучиваться?
> А изначально писалось именно про реформу языка, могу ещё раз указать на тот пост.
І?
>Для носителей диалектов всяких
Ну вось. Яшчэ стагоддзе таму ўсе беларусы пагалоўна і былі носьбітамі "дыялектаў усялякіх", з якіх у экстранным парадку ваялі літаратурны стандарт, які б больш-менш задаволіў усіх. Атрымалася што атрымалася: спачатку "тарашкевіца" з жэстачайшым паланафільскім правапісам "комітэт, конфэрэнцыя" і яканнем дзе трэба і дзе не трэба, пасля "наркомаўка" з больш-менш нармальным аканнем-яканнем, але без асіміляцый і з рабоча-сяляскім імпэтам супраць фашызму і нацдэмаўшчыны.
І калі для маіх бабуль з Менску і Меншчыны літаратурны стандарт быў амаль родным, нефанетычны правапіс іх збіць з панталыку асабліва не мог і я з дзяцінства чуў "люццы" замест "людцы" ці "сьмяесься" замест "смяешся", то для маладзейшых носьбітаў перыферыйных дыялектаў было прасцей прачытаць, як у кніжцы напісана, і так і вымаўляць, чым пачуць ад кагосьці і засвоіць правільнае вымаўленне. Нават калі іх бабулі і вымаўлялі з асіміляцыямі, гэта ўспрымалася, як дыялектнае вымаўленне: у кніжцы ж па-іншаму напісана. А пасля ўвогуле ўсіх накрыла хваля русіфікацыі, і сёння нават настаўнікі беларускай часта не ўмеюць у літаратурнае вымаўленне (хаця што з іх патрабаваць, улічыўшы іхнія заробкі і прапускны бал у менскі педунівер).
>Нет, просто разные языки.
Што ты маеш на ўвазе? "Я открыл дверь" і "Я открыл дЬверь" — гэта 2 розныя мовы, па-твойму?
>Тебе стоит сначала побольше почитать по этой теме, прежде чем неумело троллировать.
Залічу як спробу перайсці на асобы.
Вымаўленне мяняецца пад уздзеяннем розных фактараў. Некаторыя працуюць марудней, на працягу пакаленняў, некаторыя хутчэй — у мове асобных носьбітаў адбываюцца ўмомант. У мяне сусед вось малаток упарта "маталок" называе. Калі б мой сусед быў вялікім "інфлюэнсерам", магчыма, праз пакаленне "маталок" выцесніла б "малаток". У свой час падобным чынам з'явілася беларускае літаратурнае і рускае дыялектнае слова "калідор" з corridor<correre<currere. Толькі ў рускай яно так і засталося дыялектызмам і, пэўна, сёння ўжо выцеснілася літаратурным варыянтам, а ў беларускай было прынята ў якасці літаратурнага, таму карыда і калідор у беларускай не выглядаюць кагнатамі.
Вось выразы "ну такое" і "такое себе" распаўсюдзіліся літаральна за пару гадоў.
>То есть, маленькие белорусы дорастают до возраста, когда начинают учиться читать, осознают, что всё это время произносили слова неправильно и начинают переучиваться?
Калі табе так падабаецца паўтараць адно і тое ж, то пакажы, дзе я па гэтым пытанні з табой спрачаўся.
І так, адзін і той жа носьбіт можа да некаторага ўзросту гаварыць адно, а пасля перавучыцца. У Падлужнага ёсць кніжка "Нарысы акустычнай фанетыкі беларускай мовы", па ёй многія носьбіты беларускай мовы менавіта так і перавучыліся з роднага "дыялектнага" вымаўлення на "літаратурнае" (памылковае) "як пішацца, так і чытаецца". Падлужны апісвае, як літаратары, размаўляючы ў розных сітуацыях, па-рознаму вымаўлялі адны і тыя ж словы. У нефармальнай гутарцы — бліжэй да народнага вымаўлення, са сцэны ці трыбуны — бліжэй да "як пішацца".
Гэтак жа, напрыклад, Троцкі з трыбуны вымаўляў "народ латышскəй, народ литовскəй, народ белорусскəй" на старамаскоўскі манер (пішуць, што непаслядоўна). Сумняваюся, што ён з дзяцінства так гаварыў, а не засвоіў больш прэстыжны маскоўскі дыялект і выкарыстоўваў яго непаслядоўна ў розных сітуацыях.
https://youtu.be/yY7zXn2FU3g?t=125
Ці можаш пачытаць разважанні памора Ламаносава пра маскоўскі дыялект.
Московское наречие не токмо для важности столичного города, но и для своей отменной красоты прочим справедливо предпочитается, а особливо выговор буквы о без ударения, как а, много приятнее…
Упэўнены, Ламаносаў сам вылузваўся, каб замест "сялюцкага" паморскага говару выціснуць з сябе прэстыжнае сталічнае вымаўленне.
> Нават калі іх бабулі і вымаўлялі з асіміляцыямі, гэта ўспрымалася, як дыялектнае вымаўленне: у кніжцы ж па-іншаму напісана.
Я практически уверен, что причина была в том, что учителями исторически в основном были люди, для которых белорусский язык не родной. То есть, они сами прочитали книжку, увидели, как в ней пишется, и начали учить соответственно. В итоге получилась такая ситуация, какую подробно описывают в соседнем украинском треде: неграмотные селюки ещё сохраняют исконное произношение, но городская молодёжь переучивается говорить так, как их учат ненативные учителя, в итоге получается, что в городе формируется своя произосительная норма, а поскольку всегда и везде селюки считают город более престижным местом, то и складывается ощущение, что городское произношение более престижное, и надо как можно скорее переучиться на него, иначе тебя будут считать неграмотным селюком.
Но! Даже если носители диалектов переучиваются говорить с нормативным произношением, это совсем не значит, что "аыаыа совки провели реформу языка!!1". Это никаким образом нельзя назвать реформой, и даже нельзя назвать непосредственным следствием реформы орфографии, т.к. чтоб орфография повлияла на произношение, надо ещё создать такие условия, чтоб это новое произношение распространялось. Если ты сегодня проведёшь реформу белорусского так, чтоб нигде не отображалось аканье и яканье (как в российской орфографии), то я клянусь своей девственной сракой - даже через стопятьдесят лет белорусы не научатся окать. Ситуация уже принципиально иная.
> Если ты сегодня проведёшь реформу белорусского так, чтоб нигде не отображалось аканье и яканье
Пане Боже літостівы, хоть нехто мене услышав. Я вже пісав тут пару постов, абы вернулі старожітную форму запісу белоруской мовы, так, як ешчэ давно было пісано в статутах літовскіх дый самім Франціском.
Да, я помню тот пост. Но нахрена? Если следовать логике анона выше, то тогда беларусы будут учиться окать, ведь у них в мозге прошито: "как пишется, так и читается".
>Если следовать логике анона выше, то тогда беларусы будут учиться окать, ведь у них в мозге прошито: "как пишется, так и читается".
Ты троліш тупасцю?
Як з маёй логікі вынікае, што новы марфалагічны правапіс будзе працягвацца ўспрымацца цалкам фанетычным? Бо
>Ситуация уже принципиально иная.
>>576141
>учителями исторически в основном были люди, для которых белорусский язык не родной.
Што, з Расіі ці Украіны сюды завозілі настаўнікаў беларускай?
Для настаўнікаў роднымі былі розныя беларускія дыялекты. Ікаючыя, екаючыя, з дысімілятыўным аканнем. Гэта адзін з нюансаў, які згадваецца ў прадмове да рэформы-1933:
Пры вырашэньні пытаньняў аб перадачы тых фонэтычных зьяў, у адносінах да якіх разыходзяцца паміж сабой беларускія дыялекты, Інстытут імкнуўся выходзіць з больш пашыраных варыянтаў, або разнабой паміж гаворкамі імкнуўся прымірыць увядзеньнем у норму больш простай зьявы, якой часта аказвалася форма этымолёгічная. Так, напрыклад, з прычыны складанасьці зьмен, якім падпадаюць ненаціскныя галосныя Е, Я ў розных складох, проект спрашчае правілы перадачы зазначаных галосных у ненаціскным становішчы, правёўшы правіла аб фонэтычнай перадачы ненаціскнога Е праз Я толькі ў першым складзе перад націскам, паколькі ў гэтым становішчы яканьне выяўляецца найбольш выразна, паколькі ў зьмене Е на Я ў даным складзе сходзіцца паміж сабой большасьць беларускіх гаворак (правіла 3); разнабой-жа ў вымаўленьні ненаціскнога Е ў іншых становішчах проект прымірыў правядзеньнем этымолёгічнага прынцыпу.
https://andrejczyk.blogspot.com/2006/03/1933.html
То-бок, калі недзе гавораць "ня будзе", недзе "ні будзе", недзе "не будзе", то лепш напісаць этымалагічна "не будзе", а кожны будзе вымаўляць, як прывык.
Як бачым, такі падыход сябе не апраўдаў. Старэйшае пакаленне ў вёсках, якому насраць на кніжкі і настоўніц, сапраўды дагэтуль гаворыць, як і раней:
>Zachad: strecha, hrešny, televizar
>Ushod: stracha, hrašny, cielavizar
А вось малодшае пачало чытаць, як у кніжцы. Як дзеці вучацца чытаць? Па літары, па складах. "Не-бу-дзе". І калі настаўнік не паправіць, што правільна "ня-бу-дзе", то такое вымаўленне і замацуецца.
Гэтаму яшчэ паспрыяла тое, што ў 20-я мовазнаўцы займаліся дурнаватымі дыскусіямі кшталту "выкінуць ці не выкінуць мяккі знак" (апафеоз — тая самая Акадэмічная канферэнцыя, на якой ні да чаго не прыйшлі толкам), а не адукацыяй ці прапрацоўкай арфаэпічных нормаў. Зрэшты, у іх было ўсяго 5 гадоў, бо пасля ў 30-я амаль усіх гэтых мовазнаўцаў і літаратараў забілі сралінскія карнікі. Толькі ўдумайся, дружочак:
Ад рэпрэсій 1930-х пацярпелі 26 акадэмікаў і 6 членаў-карэспандэнтаў Беларускай акадэміі навук. З 139 аспірантаў, якія былі ў 1934, засталося толькі шэсць чалавек. Даследаванні ў галіне гуманітарных навук практычна спыніліся[15].
...
З 540—570 літаратараў, якія друкаваліся ў Беларусі ў 1920—1930-я гады XX стагоддзя было рэпрэсавана не менш за 440—460 (80 %)
З 9 даваенных наркамаў асветы рэпрэсаваныя 8: 4 расстраляныя, 1 (першы прэзідэнт Акадэміі навук Ігнатоўскі) па афіцыйных звестках застрэліўся (а паводле другой версіі, расстраляны ДПУшнікамі ў сябе дома), 3 памерлі ў лагерах і турмах (ізноў жа, па афіцыйнай версіі). Не трапіла пад рэпрэсіі толькі Еўдакія Ільінічна Уралава, што характэрна — родам са Смаленскай вобласці, упершыню прысланая ў БССР у 1931 з Расіі.
Пасля ў 40-я вайна... Не да асветы.
Карацей, можаш уявіць, у якім стане была сістэма адукацыі.
Першы больш-менш талковы даведнік па літаратурным вымаўленні выйшаў толькі ў 1960. Акурат тады, калі ў буйных гарадах апошнія беларускамоўныя школы перавялі на рускую.
І вось у гэтых умовах акурат і распаўсюдзілася "як пішацца, так і чытаецца". Сёння, вядома, такое паўтарыць складана, але некаторыя спрабуюць са сваім "абы не як у маскалёў", адыходзячы ад аўтэнтычнайТМ беларускай мовы яшчэ далей. Тыя ж "содні" не тое што за 150 гадоў, а літаральна за 10 з нікому не вядомага слова сталі ледзь не "адзіным правільным" варыянтам.
>чтоб нигде не отображалось аканье и яканье (как в российской орфографии)
Каракатица.
Вось цікава, як гэтае слова вымаўляюць носьбіты окаючых дыялектаў. Як мае быць — ко-ро-ка-ти-ца? Ці ўсё ж згодна з напісаннем? Штось мне падказвае, што апошняе.
Туды ж калач, крапива, забота, ладонь, барсук, баян, казак, махровый і г.д. На Forvo ўсе-ўсе вымаўляюць гэтыя словы згодна з напісаннем, а не як іх продкі: колач, кропива, зобота, лодонь, борсук, бояк, козак, мохровый.
> На Forvo ўсе-ўсе вымаўляюць
А на форво нет носителей русских диалектов. Да и вообще их мало осталось.
> учителями исторически в основном были люди, для которых белорусский язык не родной
U mianie ŭ mienskaj škole nastaŭnica biełaruskaj movy była chachłucha.
И сколько людей из твоего класса говорили по-белорусски с правильным выговором?
Ja nia viedaju jak pravilna. Kahadzie daviedaŭsia što treba havoryć "prabaćcie" na Forvo. Pra asymilacyju zyčnych taksama z Internetu daviedaŭsia.
Вот так и получается неправильное произношение в белорусском. И это не от орфографии, а от того, что ненативные учителя неправильно учат ненативных учеников.
Калі б пісалі "ў боццы, на рэццы", гэтыя настаўнікі і вучні маглі вымавіць "у бочцы, на рэчцы"?
І блыталі б чц і чц'?
>>576651
>Kahadzie daviedaŭsia što treba havoryć "prabaćcie" na Forvo
А чаму "трэба"? "Хтосьці на Форво гаворыць" і "трэба так гаварыць" — 2 розныя рэчы.
Такая ситуация невозможна. Все белорусскоговорящие минимум трилингвы в виду социолингвистической ситуации и модели образования.
С бг в других странах то же. Белорусский + язык той страны + иностранный, которые там тоже изучают, даже в англофонных странах.
Згодны, глупства нейкае. Насамрэч усё наадварот. Хаця можа аўтары менавіта так і хацелі пакпіць з маналінгваў.
только реально подкованный в мове, без трасянцы
Пра гэты выпадак распавядаў Вячорка як пра рэальны.
> Все белорусскогаваґяшше мынымум тґыленгвы
Не, Івонка Сурвіла ня ведяе расейскае мовы, таксама астатнія ўцекачы дасавецкіх часоў. Выпадак што на малюнке літаральна здарыўся з адной зь іх, калі прыехала на радзіму.
Беларусы падляшша таксама не размаўляюць па-расейску.
трошкі недасканала, бо выходзіць, што слова "завтрак" яна зразумела, а "окошко" не?
і што? Беларусам нельга рабіць абмылкі? Чаму памыліцца ў беларускай мове найцяжэйшы грэх, а ў рускай - не?
>Чаму памыліцца ў беларускай мове найцяжэйшы грэх, а ў рускай - не?
Таму што ты прыпісваеш мне тое, што я не пісаў.
Не ганьбіўся б, ёсць жа спэлчэкер.
https://languagetool.org/
А интересно проанализировать "Вянок" Богдановича из 1913 с точки зрения самой мовы. До первого издания грамматики Тарашкевича оставалось целых 5 лет. До совков и вырывания из раскладок ятей с ерами - примерно столько же.
- буквы ё и ў присутствуют почти во всех нужных позициях, ятей с ерами в мове и так нет, но в русских эпиграфах они в полном комплекте.
- ассимиляционная мягкость в целом совпадает с тарашкевицей: сьнег, сьпевы, сьлёзы, сьлед, сьвет, жыцьцё, засьніце, сьцяблінкі, сьпіць, сьпякота, зьмяіны, сьвежы, восеньню, расьце, вырасьлі, злосьць, газьніца, безнадзейнасьць, сьвятога, раздольле, зельле, ральлі, змаганьне, зьлітнасьці, пасьля, сьвежасьцю; кое-где избыточна: сьмерцьцю, лісцьцяў; где-то недостаточна: моладасць, сцюдзёных, вясенняй, но на стыке морфем мягкие знаки почти всегда не пишутся: разліваліся, развеяўся, разведаць, сцекаюць, збіраючы, пранёсся, знікне, з'явяцца, спісаў, сціхнуў, развівацца, разнёс, звернецца. Предлоги тоже без "ь": з яе, с ціхай, с цяністым, з бяроз.
- "яканье" в предлогах перед ударными слогами как в тарашкевице: ня вее, ня трэба, ня вецер, ня кувай, ня тое, ня мгліцца, ня будзеш, ня ведаў, ня пройдзе, озвончение суффиксов: людзкі.
- очень часто - безударное оканье/эканье/ёканье в исконных словах: ешчэ, сонцэ, скацілося, білося, плакало, шапочэ, берэг, рэка, чэлавек, паветрэ, вечэр, заварожэны, збожжэ, серэбро, чэкаць, сплетае, можэ, весна, скажэш, пчэла, поясом, корэньнёў...
- иностранные слова тоже совпадают с тарашкевицей, за исключением "бэканья" и "ляканья", часто с оканьем: сымвол, момэнт, сомнамбул, гымн, Вэнэра, Вэроніка, Пэгас, пэрсідзкі, плакат, рэклама, ламбард, газэта, цыклон, пэрлы, пэнтамэтр но один раз таки метко вылез ЦЫФЭРБЛЯТ
- есть постпозитивная частица: таму-то
- некоторые слова пишутся странно: бытцым, ядыны
- "иканье" в некоторых словах и в предложном падеже: ў небі, полі, царстві, попелі, нарэшці, німа, сённі, болі.
- окончания прилагательных множественного числа всегда -ые/-іе, никогда -ыя/-ія: халодные, бяздольные, цёмные, моцные, лёгкіе, кепскіе, доўгіе.
- в начале предложения "у" переходит в "ў": ўюцца, ўсё, ўступ, ўстань, ўзвый, ўніз, ўжо
- в сегодняшних падручніках такие дзеепрыметнікі - грубейшая ошибка и трасянка: знікшы, пранёсшыхся, прыстаўшай, пахаладзеўшые, гарашчымі, ліючэйся, суюшчые, сіпяшчы, слабеючые, паўзушчы, дрыжашчы, прайшоўшы.
- возможно русизмы: цішына, глыбіна, шырата, будзешь, срэдзь, спісок.
- влияние дореволюционной русской орфографии: -аго в родительном падеже прилагательных и причастий даже под ударением (дрыжачаго, зямнаго, прыгожаго, тоўстаго, шырокаго, вулічнаго, грубаго, сінеючаго, кожнаго, бацькоўскаго, цяжкаго, прайшоўшаго, стаячаго, голаго); приставки на -з не оглушаются: бязцэльная, разстацца, разсыпаць, бязконца, разступілася, безтрывожна, бязплодна, разсьцеле.
- мягкость латинских окончаний: патрыцій.
Большасць з усяго гэтага тлумачыцца дыялектным вымаўленнем.
>- ассимиляционная мягкость в целом совпадает с тарашкевицей
І з "наркомаўкай" таксама.
>- возможно русизмы: цішына, глыбіна, шырата, будзешь, срэдзь, спісок.
Апроч (і то не факт) "срэдзь" гэта не русізмы, а нармальныя беларускія слоўцы, хаця ў Багдановіча, які амаль усё свядомае жыццё пражыў у Ніжнім Ноўгарадзе і Яраслаўлі, можна чакаць нямала русізмаў.
>- очень часто - безударное оканье/эканье/ёканье в исконных словах
Заходнебеларускія/спаланізаваныя формы. "Вянок" рэдагавалі тыя ж людзі, што выпускалі "Нашу ніву". Ды і сам Багдановіч арыентаваўся на "нашаніўскі" правапіс.
>- в начале предложения "у" переходит в "ў": ўюцца, ўсё, ўступ, ўстань, ўзвый, ўніз, ўжо
У паэтычных творах У дапушчальна мяняць на Ў у "няправільнай" пазіцыі дзеля захавання рытму.
Алсо, да Тарашкевіча У/Ў пісалі непаслядоўна, думаю, па прынцыпе "як вымавіў, так і запісаў". Зрабіў у думцы паўзу пісака і піша
>Каб не было задзержкі У высылцэ газэты
; а калі не зрабіў, то:
>У Ўсходней Прусіі
>Выліваецца Ў
(НН №1 за 1915 год)
>- мягкость латинских окончаний: патрыцій.
У дарэформеннай рускай арфаграфіі пісалася: патрицій, нація, редакція. Падазраю, што нашаніўцы так і вымаўлялі.
>- в сегодняшних падручніках такие дзеепрыметнікі - грубейшая ошибка и трасянка: знікшы, пранёсшыхся, прыстаўшай, пахаладзеўшые, гарашчымі, ліючэйся, суюшчые, сіпяшчы, слабеючые, паўзушчы, дрыжашчы, прайшоўшы.
Большасці беларускіх гаворак такія формы не характэрныя, так што ў літаратурны стандарт яны не ўвайшлі. Можна зноў пачынаць халівар на тэму "бальшавікі папсавалі сапраўдную беларускую мову, выкінуўшы словы дрыжашчы і сіпяшчы".
Я за цябе не магу вырашыць, як табе гаварыць, а спрэчкі, хто больш аўтарытэтны — Бушлякоў ці Янкоўскі, Падлужны ці Вячорка, Тарашкевіч ці Купала — мне ўжо прыеліся. Сам выбірай:
1. Янкоўскі і Падлужны за варыянт [прабачце]. Скрыны ў допісе >>576664 гавораць ясна.
Гэта нарматыўнае літаратурнае вымаўленне, яно ж "саўковае", яго ж прыводзяць у выданнях Інстытута мовазнаўства (арфаэпічным слоўніку, напрыклад). Менавіта яго трэба прыводзіць у ЦТ, хаця я ўжо ні ў чым не ўпэўнены, гледзячы на тое, як некаторыя выпускнікі філфака і нават выкладчыкі ўніверсітэтаў, аўтары падручнікаў па беларускай мове без усялякай аргументацыі называюць гэтае вымаўленне няправільным, а пасля робяць круглыя вочы, калі іх тыкаеш носам у кнігі Янкоўскага, Падлужнага і ў слоўнікі ці проста пачынаюць гістэрыць і абзывацца, лол.
У гэтым выпадку таксама трэба гаварыць [нарэшц'э, выбачайэс'с'а, у лоццы].
Заўважу, што ў 337-старонкавым даведніку Падлужнага "Фанетыка беларускай літаратурнай мовы" (гэта на другім скрыне) дахалеры агаворак кшталту "звычайна вымаўляецца так", "у большасці выпадкаў вымаўляецца так", а таксама прыводзіцца "стылістычна абумоўлены" варыянт "адзене[шс'а]". А калі пагартаць працу Падлужнага "Фанетыка слова ў беларускай мове", то ўвогуле атрымліваецца, што "хто як хаціт, той так і гаварыт". Праўда, у гэтым выпадку гаворка не пра нармаванае літаратурнае вымаўленне, а пра тое, як носьбіты гаварылі, але пра гэта ніжэй.
2. Аўтары "клясычнага" правапісу 2005-га года (Бушлякоў, Саўка, Вячорка), здаецца, адназначна за варыянт [прабацьце], а таксама [нарэс'ц'э, выбачайэс'с'а, у лоццы]. Чаму? Бо гладыёлус "гэта адпавядае народнаму вымаўленню, пруфаў не будзе" і абы не як у маскалёў. Але пра "народнае вымаўленне" таксама ніжэй.
3. Тарашкевіч у сваіх падручніках (прынамсі, у выданні 1929: яно расчытанае і ў мяне пад рукой) пісаў "ня зычце, цяжка дастаешся, ня стрымаешся, нарэшце". Напэўна, так і вымаўляў, бо ён у тым жа падручніку піша:
Злyчэньнi сц, чц чyваць як цц,
а злyчэньнi тч, дч чyваць як чч:
чyваць: маццы, даццы; cтаpаcьвeччына, загаччык;
пiшацца: матцы, дачцы; cтаpаcьвeтчына, загадчык i г. д.
Спалучэнні чц', шц', шс' ён не разглядае, што ўскосна сведчыць пра тое, што іх Тарашкевіч як пісаў, так і вымаўляў.
Калі так, то па Тарашкевічу будзе [прабачц'э, нарэшц'э, выбачайэшс'я, у лоццы].
Вось вам і "клясычны" правапіс-зумер.
4. Народнае вымаўленне... хе-хе.
У гаворцы носьбітаў ты знойдзеш абсалютна розныя варыянты асіміляцый і адсутнасці асіміляцый, прычым нават без асаблівай геаграфічнай прывязкі. Мая маці, пайшоўшы ў школу (60-я гады), вельмі здзівілася, што ў школе настаўніца казала "сЬнех, сЬмех" і г.д., моцна зЬмякчаючы (во, дарэчы, да пытання "ў школах выкладалі не носьбіты"). Бо ў бабулінай вёсцы (усход Меншчыны), дзе яна з дзяцінства чула жывую беларускую гаворку, акурат не змякчалі або змякчалі не так выразна. Больш, дарэчы, нішто яе не ўразіла: менскія гаворкі ад "школьнай" мовы амаль не адрозніваюцца.
Пагартаўшы 5 выпускаў "Беларускай дыялекталогіі", магу сказаць, што "хто як хаціць, той так і гаворэць". У гаворках старэнькіх бабуляў і дзядуляў фіксуюцца варыянты і "-шся", і "-сься", і "-ццы", і "-чцы". Вось менавіта "прабачце" (і іншыя спрэчныя слоўцы кшталту "нарэшце") на вочы не траплялася, але па аналогіі думаю, што бывае і так, і гэтак.
Праўда, на маё не зусім бесстаронняе вока варыянты "-сься", "-ццы" пераважаюць, то-бок стваральнікі "саўковай" нормы (самі носьбіты менавіта народных, "вясковых" гаворак, у адрозненне ад гарадскіх "адраджэнцаў" кшталту Вячоркі, продкі якога па-беларуску 100% не гаварылі ні ў родных палескіх балотах ("Ёсіп, можэ не трэба ходзіць до Грышы, тобе ж вэльмі неколі"), ні ў бюракратычных структурах Кампартыі) Янкоўскі і Падлужны ў першую чаргу абапіраліся на распаўсюджанасць тых ці іншых форм.
4.1. Купала з Коласам, думаю, сказалі бы [прабац'ц'э]. На жаль, аўдыязапісаў класікаў зусім мала і ў тых, што я чуў, няма такіх спалучэнняў, але мяркуючы па рыфмах Купала з Коласам вельмі моцна асімілявалі (або рыфмавалі абы як: -шце з -сці).
[- Дз'э радз'іўся?
- Ў свайой в'осцы.
- Дз'э хрыс'ц'іўся?
- Пры даросцы.
А вось і йа прыйшоў нарэс'ц'э!
Крыху задл'акаўся с кан'ом.
Агон'чык тол'эчы раз'в'эс'ц'і, -
А там закус'ім, аддыхн'ом
(Купала)
Йак'і настан'э ўс'о ш нарэс'ц'э,
На той бок с'м'эрц'і п'эран'эс'ц'і!
(Колас)]
Менавіта на -чце рыфмаў не знайшоў, праўда. Быццам яны іх свядома ўнікалі, не будучы ўпэўненымі, як гэта прачытаюць.
Аднаго я не разумею: што ім да выдання граматыкі Тарашкевіча перашкаджала цалкам пісаць па прынцыпе "як чуецца"? Ці гэта тое самае "стылістычна абумоўленае", і ў жыцці яны так не гаварылі, толькі для рыфмы асімілявалі? Ці іх зарэдагавалі? Калі ў каго ёсць рукапісы ранніх Купалы і Коласа са спрэчнымі слоўцамі, падзяліцеся.
Хаця варыянт "рыфмавалі абы як" адкідаць цалкам нельга:
Пакляпаць пайду
Там на межачцы
I бруском звяду,
Як належыцца.
(Купала)
У полі, полі
Пры дарожачцы
Пахіліўся крыж
Над магілаю.
Беглі сцежачкі
Ў свет шырокенькі,
Прывялі ж яны
К той магіланцы!..
(Колас)
Асабіста я аддаю перавагу "як у слоўніку", а ты як хочаш. Хто як хаціт...
Прасьціця за многабукаў, але цема нілёхкая.
> казала "сЬнех, сЬмех" і г.д., моцна зЬмякчаючы (во, дарэчы, да пытання "ў школах выкладалі не носьбіты"
Сьнег мы сильно в ДС смягчаем, кстати. Смех - нет.
Русский язык - это белорусская мова со знаком качества. Говори по русски!
>Говори по русски!
А можа яшчэ ўвайсці ў склад Расіі? Не, дзякуй, я хачу жыць ў незалежнай Беларусі і гаварыць па-беларуску.
Што есць руский язык в каторам вапросы нормы и культурнава наследия давно успешна решены, и не нада ламаць сябе голаву нат такими глупасцьями
А льга ли насицць джинсы? Хачу штоб як настаяшцчы реканструктар. И гавариц правильна, и адивацца
Ой ли? :)
Раскажы мне, калі ласка, ці сапраўды ты выкарыстоўваеш (ці разумееш) слова... ну, напрыклад, "нелицеприятный" у тым значэнні, у якім яно ў слоўніку прыводзіцца.
Ці раскажы, чаму ў адным рускім арфаэпічным слоўніку будзе [сьмех], а ў іншым [смех]. Пра род слова "кофе" раскажы. Пра цікавае слова "вообщем" раскажы (крыху з іншай оперы, але...).
У любой натуральнай мове ёсць спрэчныя моманты і адрыў слоўнікаў і літаратурнай традыцыі ад жывой гаворкі. Нават у лагланах-лажбанах ды іншых эсперанта ёсць розныя версіі і г.д.
Асаблівасць беларускай жывой гаворкі ў тым, што яна фактычна некалькі пакаленняў суіснуе з блізкай мовай — рускай, месцамі распускаючыся ў ёй. І хоць мне дзіка не падабаюцца ўсе гэтыя "абы не як у маскалёў", але галоўная прычына такой з'явы — дамінаванне рускай мовы ва ўсіх сферах беларускага жыцця.
Ты затронул слишком глубокую для этого треда тему. Если кратко: это не вопрос языка, это вопрос нации и нациестроительства. Если нет смысла в белорусском языке, то сразу могут возникнуть не очень удобные вопросы о том, какой смысл в существовании белорусской нации и суверенного государства Biełaruś как такового. Обсуждать все это в этом треде мы, конечно же, не будем. Так что иди нахуй
Ирландцам эта раскажы, а то ани ня знали и случайно палнаценнае гасударства построили с типа савершенна чужым языком
Алсо я вовси ня утвярджау што беларуский язык не имеит смысла. эта толька тваи сьлова
ГЫ-ГЫ НІШТО САБЕ Я ГАЎНА ЎКІНУЎ :)
У ірландцаў таксама ёсць свая мова з рытуальнымі функцыямі і старажытнай літаратурнай традыцыяй. Ніякі англічашка проста не ў стане абвясціць гэтую кельцкую мову дыялектам of great and mighty English language.
Гэта ж перашкаджае большасці ірландцаў вывучыць мову прашчураў. Да таго ж, большасць ірландцаў перайшла на англійскую яшчэ ў 18 ст. Большасць беларусаў жа яшчэ ў 20 ст. гаварыла па-беларуску.
2022 НАСТАЎ, БЛЯЦЬ, ПРАВІЛЬНА НАДЫХОДЗЯЧЫМ(
курва, как ощущения от скорапченного древнерусского(смиритесь ебларусы и хохлы, если хотите можете называть как-нибудь типо древне-восточнославянский)?
Ебларус, узбагойся.
->
>>573661
>Старажытнаруская гэта іншая мова - продак сучасных усходнеславянскіх моваў.
>выбачайэс'с'а
Я такое вымаўленьне чуў ад носьбітаў пад Менскам: шся -> сся.
Ірляндцы не жывуць побач з Расеяй якая паграджае ім захопам і забойствам.
Оне жевуть побачь нагличанцау катарыя йих катувалы и голадам марили, настаяшцчы а ня прядуманый геноцид
Пречём заканьчилась гэта талька пасля 1990х гадау
Яно характэрнае для многіх цэнтральных гаворак, ад Менска да Чарнігава. Вячорка сцвярджаў, што і ў старых масквічоў такое вымаўленне бывае. А ўвогуле нешта падобнае можа ўзнікнуць дзе заўгодна пры адсутнасці лагапедаў: с і ш падобныя і лёгка замяняюцца адзін адным, шапялявасць сустракаецца дастаткова шырока.
>>593007
А мо прасцей адразу на англійскую ці кітайскую перайсці? Дакладна не па-маскальску будзе.
Нахуй он нужен? Скоро вымрет
Па вялікім рахунку, ніякая мова апроч англійскай для прагляду Netflix, упарвання ў відэагульні і нават для чытання Science ці the Lancet асабліва не патрэбная.
Але што тычыцца беларускай, то нават калі яна і памрэ, то не раней за гэтак тысяч 5-6 іншых моў.
Согласно данным крупнейшего в мире каталога языков Ethnologue, по состоянию на 2020 год на Земле насчитывается 7139 языков, относящихся к 142 различным языковым семьям[1].
https://ru.wikipedia.org/wiki/Языки_мира
не лечыцца акцэнт. я як чорт па-руску размаўляю. сорамна так гаварыць. а калі па-беларуску, то амалпаўцы піздзяць. сяджу ў хаце хікую.
>а калі па-беларуску, то амалпаўцы піздзяць
Не пяздзеў бы ты, га? Быццам у цябе кожныя 100 крокаў стаяць амалпы і просяць вымавіць "Шчучыншчына".
>сорамна так гаварыць
Рэж на трасянцы, не сорамна.
> пры адсутнасці лагапедаў:
Замечал что часто сельские жители говорят очень странно чисто в плане фонетики. Глотают звуки, нечетко произносят, смещают произношение в какую-то сторону, шепелявят. То ли это местная особенность, то ли родителям пофиг на речь детей.
И я сейчас не о том, как логопеды исправляют ЧАГО на ЧИВО. Это отдельная печальная история.
> А ўвогуле нешта падобнае можа ўзнікнуць дзе заўгодна пры адсутнасці лагапедаў
Вся суть. Лагапедау на вас нят
Ну так-то и чисто фонетические отличия польского от русского или французского от итальянского - в том числе из-за отсутствия логопедов. Три - тшы, пять - пенчь, долгий - дwуги, мужчина - мэншчызна и т.д.
Не, Ірляндская вайна за незалежнасьць скончылася яе прыняцьцем з боку Братыніі ў 1922. А да 90-х травыла барацьба Паўночнай Ірляндыі, ад якой сама Ірляндыя адмаўляецца.
>А мо прасцей адразу на англійскую ці кітайскую перайсці? Дакладна не па-маскальску будзе.
Так, я ўжо перайшоў на ангельскую, але астатнія не, бо складана. Tamu budziem pierachodzić na biełaruskuju z łacinkaj.
>Так, я ўжо перайшоў на ангельскую
А я не, таму што яна мне не патрэбна. Вось зусім, таму што цікавы мне кантэнт створаны на рускай, японскай і карэйскай мовах.
>Tamu budziem pierachodzić na biełaruskuju z łacinkaj.
А можа адразу на польскую? А чаму б не, будзем прама як малдаване.
Не на нас, а на нашых прапра...прашчураў. І на вашых таксама, кек. Насавыя, ѣ, ъ, ь хто ў свой час "з'еў"?
Фонемы ѫ, ѧ представляли (если не во всех позициях, то во многих) протяжные гласные о, е, при произношении которых воздух выходил и через рот, и через нос. Вследствие этого их называют также носовыми гласными. Эти гласные не являлись вариантами указанных фонем, служа для смыслоразличения: рокъ = рок, судьба, рѫкъ = рук (р.п. мн.ч. от рѫка); метѫ = мету, мѧтѫ = смущаю, привожу в беспорядок.
https://ru.wikipedia.org/wiki/Древнерусский_язык#Гласные_2
>>593226
>але астатнія не, бо складана
Дык ім і лацінка складаная. А часта і звычайная беларуская, якую ў школах вучаць.
>А ўвогуле нешта падобнае можа ўзнікнуць дзе заўгодна пры адсутнасці лагапедаў
Это обычная регрессивная ассимиляция, которая ничем концептуально не отличается от нормативного произношения сшить как /шшыт'/, только в одном случае шипящий ассимилирует свистящий, а в другом наоборот. Логопеды вряд ли тут как-то смогут повлиять, если это изменение будет проходить сразу у всех и постепенно — его просто никто не будет замечать.
>если это изменение будет проходить сразу у всех и постепенно
Правільна. Але ж мы дакладна не ведаем, як яно ўзнікла. Мо якіх стагоддзяў 5 таму проста знайшлося колькі "інфлюэнсераў" з дэфектамі маўлення, і паступова іх вымаўленне ў некаторых гаворках стала папулярным? Ходзяць жа байкі пра шапялявых іспанскіх каралёў і картавых французскіх сенешаляў. У любым выпадку, інавацыйнасць такіх асіміляцый у беларускай відавочная.
В сущности мы не можем толком этого понять даже в случае тех изменений, которые происходят прямо сейчас. Но я немного про другое. Ассимиляция [шс'] > [с':] не очень похожа на типичный дефект речи. Мне сложно представить человека, который умел бы произносить [ш] и [с'] по отдельности, но для которого при этом из всех кластеров согласных именно [шс'] стало бы непреодолимым препятствием (с учётом того, что этот кластер в языке вообще есть). Понятно, что [с':] артикуляционно проще, но оно проще вообще для всех, а не только для отдельных "картавых".
>Понятно, что [с':] артикуляционно проще, но оно проще вообще для всех
>Мне сложно представить человека, который умел бы произносить [ш] и [с'] по отдельности
Чаму ж. Старыя людзі, што бубняць сабе пад нос і слаба артыкулююць. Між іншым, у традыцыйнай вёсцы менавіта яны малых няньчылі больш за ўсіх.
https://lingvoforum.net/index.php?topic=106167.0
>Ассимиляция [шс] есть везде, как говорится, «её не может не быть». В большинстве говоров > [сː], есть говоры с > [шː]. Так как там морфологический шов, постоянно происходит реставрация [шс], разного масштаба по разным говорам. В литературном и общеразговорном ассимиляция устранена по внеязыковым причинам (фонетически закономерное произношение считалось деревенщиной), по этим же причинам такое произношение в общеразговорном имеет шуточный оттенок.
(гаворка пра рускую мову, калі што)
Калі верыць камрадам з лінгвафорума, то, здаецца, Вячорка ў чарговы раз нацягвае саву на глобус, сцвярджаючы, што на "-сся" ў Высоцкага неяк паўплывалі беларускія гаворкі. Наадварот,
>В литературном и общеразговорном ассимиляция устранена по внеязыковым причинам
, то-бок у рускай прынята артыкуляваць "як напісана" пад уздзеяннем літаратурнай традыцыі. А яна прынесеная з паўднёваславянскіх тады яшчэ дыялектаў, якія і аформіўшыся ў літаратурныя мовы схільныя да прынцыпу «piši kao što govoriš, čitaj kako je napisano».
Вось цікава, ці асімілявалі носьбіты старажытнарускай і агульнаславянскай.
>цікавы мне кантэнт створаны на рускай, японскай і карэйскай мовах.
Z taho što ty amatar hentaj i vyčvareniec. Narmalovyja biełarusy hliadziać My Little Pony j angelskaja im samaje toje. Da čaho tut polskaja? Jana raźnicca ź biełaruskaj taksama jak rasiejskaja.
Liču što niektoryja čechy taraškievicy nia treba użyvać u łacincy.
А, дык гэта ты той смешны анон, які ведае польскую і думае, што калі мяшаць польскую з рускай, то можна атрымаць беларускую і носьбіты беларускай гэтую трасянку зразумеюць.
Не разумею сутнасці пытання пра націскі.
Што, ва ўкраінскай хіба няма скланення? Па-мойму, амаль супадае з беларускай:
Им. хвалько хвальки
Р. хвалька хвальків
Д. хвалькові, хвальку хвалькам
В. хвалькá хвальки, хвальків
Тв. хвальком хвальками
М. хвалькові, хвальку хвальках
Зв. хвальку хвальки
Им. кінець кінці
Р. кінця кінців
Д. кінцеві, кінцю кінцям
В. кінець кінці
Тв. кінцем кінцями
М. кінці, кінцю кінцях
Ці пытанне "навошта Тарашкевіч увогуле націскі ставіў у падручніку"? Ну дык адкрый любы падручнік для пачаткоўцаў.
>Им. хвалько хвальки
Вакаба кудысьці націскі схавала.
Ёсць некалькі знаёмых перакладчыкаў і паэтаў. Не думаю, што ім цікавы капірайтынг.
Дык розныя націскі! Там акут, а там гравіс (у другі бок), і нават над аднаскладовымі словамі
Маю вядома на ўвазе што у Тарашкевіча ў кнізе, а не ў цябе
Ничего. нужен автор, будем сканворды викторины составлять
Каб ты не сказаў, то я б нават увагі не звярнуў.
Што было ў тыпаграфіі, то і ўсунулі. Ніякай розніцы.
У французскай і некаторых іншых мовах ёсць розніца, таму ў тыпаграфіях часоў Тарашкевіча былі е з гравісам і акутам. Для беларускай ніякай розніцы няма, таму і ўсунулі і гравіс, і акут.
Уяўляеш, як у тыя часы набіралі старонкі для друку? Наборшчык уручную набіраў з літэраў цэлую старонку, і пасля адціскаў на станку. У Расійскай імперыі французская мова была папулярнай, таму ў тыпаграфіях было дастаткова набораў літэраў з é і è для набірання словаў кшталту élève.
> Наборшчык уручную набіраў з літэраў цэлую старонку, і пасля адціскаў на станку.
Не ну это времена Гуттенберга. Уже в 18 веке додумались после набора не печатать сразу, а делать несколько свинцовых слепков (стереотип), которые можно было напечатать на 10 станках. А потом растопить для других наборов.
Усё адно тыпаграфіі залежалі ад таго, якія літаркі ў іх ёсць. У часы Тарашкевіча нярэдка беларускія кнігі друкаваліся з "у/У" замест "ў/Ў", а ва ўводзінах так і пісалася: "з-за недахопу літэраў у друкарні не друкуем у нескладовае".
Ці ў адной кнізе месцамі замест Ў друкавалі У, бо не хапала літэры. Напрыклад, у першым выданні граматыкі Тарашкевіча ў загалоўках, глядзі далучаныя карцінкі.
Паказальны загаловак параграфа 66: Часоў. У друкарні не было "ў" тоўстай.
Бо ад польскага "дзенькуе" (а тое — ад германскага "данк"). Незразумелы канчатак тым ці іншым спосабам адсякалі, адсюль варыянты: дзякуй, дзякі, дзяка і г.д.
>Дзякуй это несклоняемое существительное?
Так. А таксама часціца і выклічнік.
дзякуй – часціца
дзякуй – выклічнік
дзякуй – назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, нескланяльны
дзякуй – назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, нескланяльны
https://bnkorpus.info/grammar.html#{"word":"дзякуй"}
Вялікае дзякуй вашмосцям панам
(Марашэўскі, 1787)
З цяжкай працы маей
Карыстаюць усе,
Толькі мне за яе
Няма дзякуй нідзе.
(Купала, 1905-1907)
Пашлём дзякуй «Нашай долі»
(Купала, 1906)
Не чуў сабе «дзякуй!», хоць дух надрывае
(Галубок, 1908)
І шчырае дзякуй вам скажа за хатку.
(Гартны, 1913)
> Бо ад польскага "дзенькуе" (а тое — ад германскага "данк").
И что? У всех славян эта форма отлично влилась: дякую, дженькуен, d'akujem, děkuju, и есть форма настоящего времени несовершенного вида 1го лица глагола дяковать. В качестве существительного есть подяка. В белмове дзякуй = падзяка (существительное). Почему? Это трасянка ставшая нормой как укр. Спасибі?
> Незразумелы канчатак
Лол что? Каким дебичем надо быть чтоб его не понять. Нет, эта версия не катит.
>Нет, эта версия не катит.
Ну паспрабуй тады пацікавіцца ў Інстытуце мовазнаўства, а не ў ананімусаў.
>Это трасянка ставшая нормой как укр. Спасибі?
Можа быць.
>Каким дебичем надо быть чтоб его не понять
Дастаткова не ведаць пшэцкай. Для мяне вось зусім не відавочна, што "дзенькуе" — не аналаг рускага "спасіба" без прывязкі да канкрэтнай формы дзеяслова, а "благодарю". Для мяне яно хутчэй гучыць як форма 3-й асобы: "ён/яна/яно дзенькуе".
Да таго ж, у слоў ветлівасці распаўсюджанае праглынанне гукаў. Тое ж "спасібо", калі верыць Фасмеру, калісь было "спасі Бог" (а ў размоўным варыянце можа скараціцца і да "пасіба"). Ці "пожалуй-ста", у якім "-ста" — пражавана-праглынутае ці то "сударь", ці то "старче", ці то яшчэ нешта (ізноў-такі, а можа быць увогуле "пжълста"). А ў выніку гучыць як родны склон назоўніка "пожалуйсто". Ці дзеяслоў "пожалуй" + "ста". Сотні каму і што пажалаваць, га?
А што "дзякуй" гучыць як дзеяслоў... ну, мо каму і "хуй" гучыць як загадны дзеяслоў (совать - суй, ховать - хуй).. Ці "Беларусь" — ад "беларусіць". Забеларусь іх усіх, насуй!
>есть форма настоящего времени несовершенного вида 1го лица глагола дяковать
У беларускай таксама ёсць форма "дзякую" (=благодарю). І ёсць часціца-выклічнік-назоўнік "дзякуй" (=спасібо). І ёсць назоўнік "падзяка" (=благодарность).
https://vk.com/club204192294
ня варта ў беларускую мову цягнуць розную трасцу з расійскага слэнгу.
На харкачы можна. А ўвогуле згодны, але паспрабуй растлумач гэта сымбаль.баю, якія папулярызавалі "тишотку". Ці Зянону, які вельмі любіць слова "чотка".
>supołka amataraŭ biełaruskaj łacinki
>ў расійскай сацыяльнай сетке
Ну і? Там і паблікі BBC ёсць, напрыклад. Калісьці, яшчэ пры Дураве, ВК спрабаваў выйсці на заходні рынак.
>сетцы
Дык, а што расійская сацыяльная сетка робіць ў амерыканскім інтэрнэце?
>Беларуская мова — другая пасля італьянскай, паводле спеўнасці і мяккасці, мова ў Еўропе, найчысцейшая са славянскіх моваў.
Курва, як жа гэтая бздура задзяўбала. Вось той, хто піша такую лухту, бачыў патэнтаваны і павераны "спеўна-мяккамер"?
Узялі ўкраінскую гарадскую легенду, памянялі "ўкраінская мова" на "беларуская мова" і цяпер гэтае трызненне качуе па сетцы, нават Будзьма заляпалася.
>Почему начали говорить о том, что украинский язык якобы по мелодичности второй после итальянского? На самом деле, упоминание об этом появилась в первой украинской газете в США, которая называлась "Свобода".
https://education.24tv.ua/ru/ukrainskij-jazyk-vtoroj-po-blagozvuchiem-jazyk-mira-novosti-mira_n1456433
Ну хоць бы самі пачыталі, што публікавалі 8 гадоў таму.
https://budzma.org/news/mowny-vyentylyatar-razburalniki-lyehyendaw.html
Сам артыкул — добры прыклад, як лыжка гною псуе бочку мёду.
>У Еўропе ў гэты час прыкметай вышэйшага тону было дасканалае валоданне чэшскай і беларускай мовамі.
Угу, французы і англічане ў часы Лівонскай вайны ўсе вучылі чэшскую і старабеларускую. Так і было.
>Хто па-чэшску і па-беларуску не гаворыць, той не пацан.
(с) Генрых Наварскі, заснавальнік французскай каралеўскай дынастыі Бурбонаў.
>яшчэ адну версію беларускай мовы склаў Браніслаў Тарашкевіч.
"Версія мовы" — гэта як? Беларуская мова 1.0, беларуская мова 2.0, беларуская мова 2.99 pre-release?
Аўтар не адрознівае паняцці "арфаграфія" і "мова".
>З яго лёгкай рукі ў беларускай мове зазіхацеў мяккі знак.
Лухта, мяккі знак шырока выкарыстоўваўся да Тарашкевіча.
>Паходзіць ад знака «іжыца з кароткай», які выкарыстоўваўся ў некаторых заходнерускіх выданнях канца XVI — пачатку XVII стагоддзяў.
Лолшто? Іжыца абазначала гук "і".
Не дзіва, што артыкул не падпісаны. А хацелася б задаць гэтыя пытанні асабіста аўтару. І галоўнае пытанне: нахалеры пісаць пра тое, у чым абсалютна не разбіраешся?
Na forvo abodva varyjanty. Pa sloŭniku z kiryłkaj niezrazumieła jaki huk vybuchny ci frykatyŭny. Darečy, jašče adna pieravaha łacinki j viačorkavaj taraškievicy, bo litary Г Ґ tam razniacca.
https://forvo.com/word/%D0%B0%D0%B3%D1%80%D1%8D%D1%81%D1%82/#be
ПЕРАКОЧВАЙЦЕСЯ
ПЕРАКОЧВАЙЦЕСЯ
>>600631 (OP)
>>600631 (OP)
>>600631 (OP)